Η ανάγκη δημοσιονομικής ένωσης στην ΕΕ και η δικαίωση της Ελλάδας για το χρέος

Η ανάγκη δημοσιονομικής ένωσης στην ΕΕ και η δικαίωση της Ελλάδας για το χρέος

IMF_Greece

Σε ομιλία της χτες στο Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (DIW), η Κριστίν Λαγκάρντ, μεταξύ άλλων, παρουσίασε μία πρόταση του ΔΝΤ για τη δημιουργία ενός Κεντρικού Μηχανισμού Δημοσιονομικής Σταθεροποίησης για την Ευρωζώνη (CFC), ενός ειδικού ευρωπαϊκού ταμείου για τη βοήθεια κρατών μελών σε περίπτωση κρίσης.
Η Ανάγκη Δημοσιονομικής Ένωσης στην Ευρωζώνη 

Στην σχετική έκθεση του, το ΔΝΤ αναφέρει ότι η κρίση στην ευρωζώνη φανέρωσε αδυναμίες της νομισματικής ένωσης, οι οποίες αν και σε κάποιο βαθμό καλύφθηκαν, δεν συνέβη το ίδιο με τα κενά στη Δημοσιονομική Ένωση. Μέσα από την πρόταση αυτή φαίνονται δύο ξεκάθαρα πράγματα.
Το πρώτο ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε και έχει ανάγκη, εκτός από Νομισματική, να γίνει και Δημοσιονομική Ένωση. Χωρίς μια παράλληλη δημοσιονομική ένωση η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να ξεπεράσει αποτελεσματικά καμία κρίση.
Ο Maurice Obstfeld, καθηγητής οικονομικών στο University of California, πρώην σύμβουλος του Barack Obama και νυν επικεφαλής των οικονομολόγων του ΔΝΤ, δήλωσε το Φεβρουάριο, ότι μια τέτοια δημοσιονομική ένωση είναι προϋπόθεση για να διατηρηθεί η χρηματοπιστωτική και οικονομική ενότητα και η σταθερότητα της Ευρωζώνης. Όπως επισημαίνει διαρκώς, σε αντίθεση με μεγάλες χώρες όπως οι ΗΠΑ, οι πολιτείες των οποίων αντιμετωπίζουν από κοινού τις οικονομικές και χρηματοπιστωτικές κρίσεις, η Ευρωζώνη δεν είναι πολιτική ένωση. Αναπόφευκτα αφήνει τις χώρες-μέλη της εκτεθειμένες στους κινδύνους μεγάλων οικονομικών ή χρηματοπιστωτικών κρίσεων, οι οποίοι είναι πολύ μεγαλύτεροι όταν τα επίπεδα δημοσίου χρέους μιας χώρας είναι ήδη υψηλά και οι κυβερνήσεις έχουν περιορισμένα περιθώρια να αντιδράσουν με μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής. Δεδομένου, άλλωστε, του ευνοϊκού οικονομικού περιβάλλοντος, θεωρεί κατάλληλη την περίσταση για να εξετασθεί βαθύτερα η ιδέα της δημοσιονομικής ένωσης που, όπως τονίζει, δεν είναι καινούργια.
Γιατί δεν είναι καινούργια; Γιατί πολύ απλά είχε πέσει στο τραπέζι όταν ο Γάλλος πρόεδρος Mitterrand και ο Γερμανός καγκελάριος Κohl πρωτοστάτησαν στις συζήσεις για τη δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τότε, αν και συμφώνησαν στη νομισματική ένωση, παρόλο που αρκετοί είπαν ότι για την αντιμετώπιση μιας πιθανής κρίσης είναι απαραίτητη και μια παράλληλη δημοσιονομική ένωση, αποφάσισαν τελικά να μην τους ακούσουν και να αφήσουν αυτό το πρόβλημα για τους πολιτικούς και τους οικονομολόγους του μέλλοντος γι αυτούς, του σήμερα για εμάς. Και κάπως έτσι γλύτωσαν εκείνοι το πολιτικό κόστος και το φόρτωσαν στους σημερινούς πολιτικούς και από ότι φαίνεται έρχεται το ΔΝΤ για να καλύψει το δημοσιονομικό κενό, όπως μπορεί, με τις προτάσεις του.
Το δεύτερο είναι ότι αν υπήρχε ένας μηχανισμός, σαν και αυτόν που προτείνεται τώρα, η Ευρώπη θα είχε αντιμετωπίσει ταχύτερα και πιο αποτελεσματικά την κρίση και η Ελλάδα δεν θα ήταν στη θέση που είναι όλα αυτά τα τελευταία χρόνια. Ναι μεν θα έπρεπε να κάνει και πάλι δημοσιονομικές προσαρμογές αλλά με τρεις διαφορές. Πρώτον, θα είχε κίνητρο να πάρει τα όποια δημοσιονομικά μέτρα γιατί θα ήταν δικαιότερα, καθώς κάποια από αυτά θα ίσχυαν για όλα τα κράτη-μέλη. Δεύτερον, τα μέτρα αυτά θα ήταν, πιθανώς, πιο αναπτυξιακού τύπου, αντί της σκληρής λιτότητας, γιατί θα είχαν ως σκοπό και τον περιορισμό της ανεργίας. Τρίτο και καλύτερο, τα χρήματα που θα λάμβανε η Ελλάδα από το μηχανισμό δεν θα ήταν δανεικά, και αν χρειαζόταν και έπαιρνε και επιπλέον δανεικά τότε θα είχε σίγουρα ευνοϊκότερα επιτόκια, από τη στιγμή που θα ήταν μέλος ενός κοινού μηχανισμού σταθερότητας.
Christine Lagarde & Maurice Obsfelt 
Σχετικά με την Αναδιάρθρωση του Ελληνικού δημοσίου Χρέους
Μετά την ομιλία της, η Λαγκάρντ συνομίλησε με τον Marcel Fratzscher, εκτελεστικό διευθυντή του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW). Ο Fratzscher είναι ένας από τους σημαντικότερους γερμανόφωνους οικονομολόγους και καθηγητής στο Humboldt-University του Βερολίνου, που διδάσκει επίσης Διεθνή Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο Goethe της Φρανκφούρτης, ενώ έχει διατελέσει και επικεφαλής αναλυτής της Διεθνούς Πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Στη συζήτηση αυτή η Κριστίν Λαγκάρντ πιέστηκε να αναφερθεί στην περίπτωση της Ελλάδος, σχετικά με τα γεγονότα του 2010. Η επικεφαλής του ΔΝΤ, η οποία το 2010 ήταν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, δήλωσε ότι «Για μια περίοδο όταν ακούγαμε για διαρκώς αυξανόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα στην Ελλάδα, που ήταν άγνωστα σε εμάς, είχαμε στο μυαλό μας τη ρήτρα μη διάσωσης. Λέγαμε ότι η Ελλάδα αντιστοιχεί σε Χ ποσό του ΑΕΠ της ευρωζώνης και δεν αποτελεί μεγάλο κίνδυνο, ότι δεν θα χρειαστεί μεγάλη πρόσθετη χρηματοδότηση και ότι αυτό μπορεί να επιλυθεί με τήρηση της ρήτρας μη διάσωσης και χωρίς να υπάρξει θέμα ηθικού κινδύνου. Οι αποφάσεις μας παρεμποδίστηκαν από τις προλήψεις. Από τη ρήτρα της μη διάσωσης, πήγαμε στη μη αναδιάρθρωση του χρέους, στη μη παρέμβαση του ΔΝΤ.  Είχαμε όλοι τις ίδιες επιφυλάξεις. Πιστεύω πως πρέπει να μάθουμε από όσα συνέβησαν εκείνες τις ημέρες.”
Για το θέμα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους η Γαλλίδα επικεφαλής του ΔΝΤ, απολογήθηκε αυτή τη φορά για το γεγονός ότι το Ταμείο μετείχε στο ελληνικό πρόγραμμα το 2010 χωρίς πρώτα να έχει επιβάλει το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους όπως επέβαλαν οι κανονισμοί του.
Πάντως ο συνομιλητής της, Marcel Fratzscher, σε συνέντευξη του στις 28 Ιανουαρίου στο jungundnaiv.de , αν και υπερασπίστηκε τις πολιτικές λιτότητας για τον περιορισμό των δαπανών, τις μεταρρυθμίσεις που ήταν αναγκαίες και κατηγόρησε τους Έλληνες “γιατί δεν πληρώνουν τους φόρους τους”, εκτίμησε ότι μέσα στο 2018 θα προχωρήσει ένα “κούρεμα” του ελληνικού χρέους το οποίο για πολιτικούς λόγους (η γερμανική κυβέρνηση έχει υποσχεθεί στους ψηφοφόρους ότι δεν θα κουρέψει το ελληνικό χρέος) θα το ονομάσουν “αναδιάρθρωση”. Θα πρόκειται για μείωση των επιτοκίων με παράλληλη παράταση του χρόνου αποπληρωμής του.
“Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δήλωσε πέρυσι ότι ήταν απολύτως σαφές ότι οι Έλληνες δεν θα μπορούσαν ποτέ να επιστρέψουν τα χρέη τους”, υπενθύμισε ο Fratzscher. Ήταν σαφές ότι ένα κούρεμα για την Ελλάδα ήταν αναπόφευκτο. Η χώρα πρέπει επίσης να επωφεληθεί και πάλι από τις ιδιωτικές επενδύσεις. “Και ποιος επενδύει  σε μια χώρα που είναι ήδη τόσο υπερχρεωμένη;”
Marcel Fratzscher
Τα δάνεια του 2010 έσωσαν το Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα
Στην ίδια συνέντευξη, ο Fratzscher, παραδέχτηκε ότι τα δάνεια του πρώτου μνημονίου δόθηκαν στην Ελλάδα για να σωθούν οι Γαλλικές και Γερμανικές τράπεζες. Πιο συγκεκριμένα ανέφερε ότι το 2010 ήταν σαφές ότι η Ελλάδα δεν ήταν σε θέση να αποπληρώσει τα δάνειά της.
«Γερμανικές και γαλλικές τράπεζες είχαν χορηγήσει με διαφορά τα μεγαλύτερα δάνεια. Όμως ο φόβος, μετά τα όσα προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers στις ΗΠΑ, ότι θα μπορούσε να προκληθεί συστημική κρίση στην Ευρώπη, οδήγησε στην απόφαση να χορηγηθούν δάνεια στην Ελλάδα, ώστε να μπορέσει να τα επιστρέψει σε αυτές τις τράπεζες. Εκ των υστέρων ήταν τεράστιο λάθος. Οι τράπεζες, κυρίως οι γαλλικές και γερμανικές, αλλά και όλες οι άλλες, θα έπρεπε τότε να είχαν πληρώσει», εκτίμησε ο πρόεδρος του DIW. Στη συνέχεια είπε «Περισσότερο από το μισό των δανείων που έρρευσαν από την Ευρώπη προς την Ελλάδα, επέστρεψαν πάλι σε τράπεζες στο εξωτερικό, δηλαδή όχι στην Ελλάδα. Δηλαδή εμείς ως φορολογούμενοι ξαναβάλαμε τα χρήματα πίσω στις τσέπες των δικών μας τραπεζών Αυτό απλά δεν επιτρέπεται να συμβαίνει»
Τελευταία Νέα

Κατεβάστε την εφαρμογή μας

Χάρης Αθανασίου

Πτυχιούχος Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΠΑΔΑ με κατεύθυνση Management, συνιδρυτής του Business Review Greece και της Blue Rocket Content Agency και συμπαρουσιαστής του BusinessTalks Podcast. Αρθρογραφεί κυρίως για θέματα επιχειρηματικότητας και διαθέτει πάνω από 4 έτη εμπειρία στην αρθρογραφία. Επίσης, έχει πάνω από 3 χρόνια εμπειρία στο SEO, τα Social Media και το Performance Marketing. Του αρέσει η ομαδική δουλειά, η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων, καθώς και να βοηθάει τους ανθρώπους να εξελιχθούν, να γίνουν η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους και να ακολουθούν τα όνειρά τους.