Είναι τελικά ωφέλιμη η “Ελεύθερη Αγορά”;

Είναι τελικά ωφέλιμη η “Ελεύθερη Αγορά”;

Capitalism

Ανέκαθεν υπήρχε διαμάχη και ανταγωνισμός στις κοινωνίες σχετικά με το ποιό οικονομικό σύστημα είναι το πιο κατάλληλο. Σοσιαλισμός, Καπιταλισμός ή Μεικτή Οικονομία.
Τυπικά θα μπορούσε να πει κανείς πως οι ανεπτυγμένες οικονομίες (Ευρώπη, Αμερική, Αυστραλία κ.τ.λ.) χαρακτηρίζονται ως “Μεικτές”, όμως δεν αποτελεί μυστικό πως ο Καπιταλισμός υπερισχύει.
Όλες οι περιπτώσεις έχουν την καλή και την κακή τους πλευρά… αλλά ιστορικά, συστήματα όπως ο Σοσιαλισμός έχουν αποτύχει παταγωδώς, ενώ άλλα όπως Ελεύθερη αγορά χρησιμοποιούνται στην πλειοψηφία των χωρών.
Τι είναι λοιπόν η έννοια της Ελεύθερης αγοράς ή Free-market Capitalism, όπως λέγεται στα Αγγλικά;
Είναι το οικονομικό σύστημα που περιορίζει την κρατική παρέμβαση και μεγιστοποιεί τον ρόλο της αγοράς. Έτσι οι τιμές των αγαθών και υπηρεσιών καθορίζονται ελεύθερα από τους προμηθευτές και καταναλωτές, με τον βασικό κανόνα της προσφοράς-ζήτησης και του ανταγωνισμού.
Ο λόγος που το σύστημα αυτό είναι πιο ωφέλιμο για τον απλό καταναλωτή είναι απλός. Ας υποθέσουμε πως σε μία οικονομία υπάρχουν μόνο 2 γαλακτοβιομηχανίες. Ως ιδιωτικές εταιρείες έχουν σαν στόχο το κέρδος και αυτό μπορεί να επιτευχθεί βέλτιστα εάν υπερισχύσουν του ανταγωνισμού. Έτσι, αν μία από αυτές θέσει τιμή Χ για ένα προϊόν, η άλλη θα θέσει για παρόμοιο προϊόν μια τιμή Υ, που είναι μικρότερη από την τιμή Χ και ούτω καθεξής.
Επομένως, οι καταναλωτές ωφελούμαστε από τον ανταγωνισμό των εταιρειών αφού λαμβάνουμε τις καλύτερες δυνατές τιμές, αλλά και την καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών που προκύπτει, όλα σύμφωνα με τους νόμους της αγοράς.
Σε μια οικονομία της ελεύθερης αγοράς, οι τιμές των αγαθών και υπηρεσιών επιτρέπεται να φτάσουν σε σημείο ισορροπίας χωρίς καμία κρατική παρέμβαση. Γενικότερα πιστεύεται πως οι αυστηροί κρατικοί νόμοι, οι περιορισμοί στην ανταλλαγή αγαθών και ο έλεγχος στην καθαρά ιδιωτική συμπεριφορά αλλοιώνουν την αγορά.

Σύμφωνα με τον Gregory Mankiw, η φιλελεύθερη οικονομία θεωρείται το δικαιότερο οικονομικό σύστημα και αντίστοιχο της δημοκρατίας για τα πολιτικά συστήματα. Αν θεωρήσουμε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που παράγει μία κοινωνία σαν “υποψήφιους” και το χρήμα σαν ψήφο, ο καταναλωτής επιλέγει τα προϊόντα που πραγματικά θέλει και οι επενδυτές-επιχειρηματίες-εργαζόμενοι ανταμείβονται αντίστοιχα με περισσότερα κέρδη-μισθούς μπόνους κλπ. Από την άλλη, προϊόντα που δεν έχουν ζήτηση (κακή ποιότητα, ακριβή τιμή ή απλά δεν ενδιαφέρουν τους καταναλωτές) απορρίπτονται και καταργούνται.
Πρωτεργάτης αυτής της αντίληψης ήταν ο Adam Smith, ο οποίος υποστήριζε την ελάχιστη ανάμειξη του κράτους στην οικονομία αλλά δεν ήταν αντίθετος στην ανάμειξή του σε ορισμένους τομείς, όπως η δικαιοσύνη και η ασφάλεια.
Στα Γαλλικά η ελεύθερη αγορά ονομάζεται και “laisez-faire”, το οποίο σημαίνει “Άστους να το κάνουν”.
Στην αντίπερα όχθη, μερικοί υποστηρίζουν πως μια τέτοια αγορά απλά συγκεντρώνει πλούτο στα χέρια λίγων, πράγμα μη-ωφέλιμο για την κοινωνία μακροπρόθεσμα.
Βέβαια πρακτικά, καμία οικονομία δεν έχει απολύτως ελεύθερη αγορά. Υπάρχουν δικαίως περιορισμοί σε αγαθά πρώτης ανάγκης, όπως η επιβολή ανώτατης τιμής (για προστασία του καταναλωτή από υπερβολική άνοδο των τιμών), αλλά και η επιβολή κατώτατης τιμής (για προστασία του παραγωγού).

Τελευταία Νέα

Κατεβάστε την εφαρμογή μας

Αλέξανδρος Απέργης

Πτυχιούχος Διοίκησης Επιχειρήσεων του ΠΑΔΑ με κατεύθυνση Management, συνιδρυτής του Business Review Greece και της Blue Rocket Content Agency και συμπαρουσιαστής του BusinessTalks Podcast. Διαθέτει εμπειρία στο social media management, το SEO και τη δημιουργία online περιεχομένου. Τον ενδιαφέρει να παρακολουθεί τις τελευταίες εξελίξεις στον κόσμο της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων, καθώς και να αποκτά συνεχώς νέες γνώσεις.