Οι δεξιότητες κριτικής σκέψης είναι ένα πολύ σημαντικό προσόν που όλοι οι άνθρωποι πρέπει να έχουν ανεξαρτήτως επαγγέλματος ή θέσης.
Αυτό συμβαίνει καθώς, είναι η ικανότητα ανάλυσης πληροφοριών, αξιολόγησης επιχειρημάτων και λήψης καλώς ενημερωμένων αποφάσεων.
Στον σημερινό κόσμο, όπου βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με τεράστιο όγκο πληροφοριών από διάφορες πηγές, γίνεται όλο και πιο σημαντικό να βελτιώσουμε τις δεξιότητες κριτικής μας σκέψης.
Για αυτό λοιπόν, σε αυτό το άρθρο θα δούμε πόσο σημαντική είναι η κριτική σκέψη, τους τύπους της κριτικής σκέψης, και 6 χρησιμές συμβουλές για την βελτίωση των δεξιοτήτων κριτικής σκέψης.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν.
Τι είναι η κριτική σκέψη;
Η κριτική σκέψη είναι η διαδικασία της αμφισβήτησης, της ανάλυσης, της ερμηνείας, της αξιολόγησης και του σχηματισμού γνώμης για όσα διαβάζετε, ακούτε, λέτε ή γράφετε.
Η λήψη αξιόπιστων αποφάσεων που βασίζονται σε ακριβείς πληροφορίες είναι το ζητούμενο της κριτικής σκέψης.
Είναι χτισμένο σε καθολικά πνευματικά ιδανικά: σαφήνεια, ορθότητα, ακρίβεια, συνέπεια, συνάφεια, βάσιμες αποδείξεις, εξαιρετική συλλογιστική, βάθος και δικαιοσύνη.
Ως αποτέλεσμα, οι εργοδότες δίνουν ένα πλεονέκτημα στην ικανότητα κριτικής σκέψης.
Γιατί είναι σημαντική η κριτική σκέψη;
Ας δούμε λοιπόν μερικούς λόγους.
Κάποια επαγγέλματα το απαιτούν
Μερικά επαγγέλματα που απαιτούν την κριτική σκέψη, περιλαμβάνουν την υγειονομική περίθαλψη, τη μηχανική, τη νομική, την εκπαίδευση, τα οικονομικά, την τεχνολογία και άλλα.
Για παράδειγμα, οι επαγγελματίες υγείας πρέπει να κάνουν ακριβείς διαγνώσεις με βάση διάφορα συμπτώματα και αποτελέσματα δοκιμών. Οι μηχανικοί πρέπει να λύσουν πολύπλοκα προβλήματα στο σχεδιασμό και την κατασκευή κτιρίων, γεφυρών και άλλων κατασκευών.
Κάθε επάγγελμα έρχεται καθημερινά αντιμέτωπο με διαφορετικές καταστάσεις και ανθρώπους, για αυτό, μέσω της κριτικής σκέψης, μπορεί να εξυπηρετήσει κάθε μια από αυτές τις καταστάσεις αποτελεσματικά.
Βελτιώνει τη λήψη αποφάσεων
Οι μεγάλες αποφάσεις που αλλάζουν τη ζωή μας, όπως το αν θα αλλάξουμε καριέρα ή όχι, επωφελούνται από την κριτική σκέψη.
Παρακινεί να ερευνήσετε και να επιλέξετε αντικειμενικό συλλογισμό από την άμεση συναισθηματική σας αντίδραση.
Η σωστή λήψη αποφάσεων, προέρχεται από το στάδιο της καθαρής και επικοδομητικής σκέψης, η οποία ευνοεί κάθε μελλοντική κίνηση.
Οι κριτικοί στοχαστές είναι περισσότερο ικανοποιημένοι
Κάθε δύσκολη κατάσταση μπορεί να απλοποιηθεί περαιτέρω αν κάποιος έχει την ικανότητα να σκέφτεται κριτικά.
Η κριτική σκέψη προκαλεί μια αίσθηση ενδοσκόπησης που ακονίζει την προσωπική ανάπτυξη και ενισχύει τη γενική ικανοποίηση.
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, βοηθά στην λήψη σωστών αποφάσεων, γεγονός που επίσης οδηγεί στην ικανοποίηση.
Μας κρατά ενήμερους
Η κριτική σκέψη, μας βάζει στην διαδικασία να κάνουμε την δική μας έρευνα και να ψάχνουμε πληροφορίες.
Το γεγονός αυτό μας κάνει να είμαστε σωστά ενημερωμένοι για οποιοδήποτε ζήτημα.
Αυτό είναι χρήσιμο στις αλληλεπιδράσεις στο χώρο εργασίας και στην βελτίωση των εργασιακών ικανοτήτων.
Βοηθά στον Αυτοστοχασμό
Η κριτική σκέψη μας κάνει πιο στοχαστικούς, ενθαρρύνοντάς μας να προσεγγίζουμε προβλήματα και καταστάσεις με βαθύτερο επίπεδο ανάλυσης και εξέτασης.
Όταν έχουμε κριτική σκέψη, αξιολογούμε πληροφορίες και επιχειρήματα από πολλαπλές οπτικές γωνίες, εξετάζουμε στοιχεία και αξιολογούμε την αξιοπιστία των πηγών.
Αυτή η διαδικασία απαιτεί από εμάς να επιβραδύνουμε και να σκεφτόμαστε πιο βαθιά, αντί να αποδεχόμαστε απλώς τις πληροφορίες στην ονομαστική τους αξία.
Τύποι κριτικής σκέψης
Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι κριτικής σκέψης: ανάλυση, συμπέρασμα και αξιολόγηση.
Ανάλυση
- Αναγνώριση όσων λέγονται
- Διάκριση σχετικών από τα άσχετα
- Σύνδεση με διάφορες γραμμές σκέψης
Συμπέρασμα
- Προσδιορισμός του τι κοινοποιείται (και τι όχι)
- Εξαγωγή ιδεών
- Χρήση αναλογιών για την εξαγωγή συμπερασμάτων
- Κατανόηση των σχέσεων αιτίου-αποτελέσματος
Εκτίμηση
- Αιτιολογία για αποφάσεις
- Προσδιορισμός της αξίας, της αξιοπιστίας ή της ισχύος ενός επιχειρήματος
- Κατανόηση της σημασίας ή της αξίας της πληροφορίας
Δεξιότητες κριτικής σκέψης: Η διαδικασία της κριτικής σκέψης
Ακολουθούν 6 βήματα για να κατανοήσουμε τη διαδικασία της κριτικής σκέψης.
1. Ερμηνεία
Για να εξηγήσετε το πρόβλημα και να διασφαλίσετε ότι όλα τα μέλη της ομάδας βρίσκονται στην ίδια σελίδα:
- Σκεφτείτε τα 5 W—ποιος (who), τι (what), πότε (when), γιατί (why), πού (where)— και το H, πώς (how).
- Τι ακριβώς συμβαίνει?
- Ποια είναι τα εμπλεκόμενα άτομα;
- Ποιος κατέχει ή έχει σημαντική επένδυση στη διαδικασία λήψης μιας απόφασης;
- Ποια είναι η καλύτερη μέθοδος για να το περιγράψετε ή να το κατηγοριοποιήσετε;
Μόλις όλοι στην ομάδα νιώσουν ότι έχουν κατανοήσει βαθιά τα προβλήματα, είναι έτοιμοι να προχωρήσουν στην ανάλυση.
2. Ανάλυση
Για να συζητήσετε περαιτέρω το θέμα, εξερευνήστε τις επιδιωκόμενες και πραγματικές σχέσεις μεταξύ των δηλώσεων και των ερωτήσεων από τα μέλη της ομάδας.
Εξετάστε την άποψη, τις πεποιθήσεις και τις υποθέσεις κάθε ατόμου.
Εξετάστε τα γεγονότα και τυχόν διαθέσιμες μετρήσεις για τη δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας των πληροφοριών.
- Ποιο είναι το σκεπτικό σας για να κάνετε αυτόν τον ισχυρισμό;
- Ποιο είναι το συμπέρασμά σας;
- Τι ακριβώς διεκδικείτε;
- Γιατί το πιστεύετε αυτό;
- Ποια είναι τα επιχειρήματα (τόσο υπέρ όσο και κατά);
Αφού όλοι στην ομάδα νιώσουν ότι έχουν διερευνήσει διεξοδικά τις ερωτήσεις, είναι έτοιμοι να προχωρήσουν στο συμπέρασμα.
3. Συμπέρασμα
Για να εντοπίσει και να συγκεντρώσει τα στοιχεία που απαιτούνται για να καταλήξει σε λογικά συμπεράσματα, η ομάδα θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τις πληροφορίες από τη φάση της ανάλυσης, συμπεριλαμβανομένων των γεγονότων, των ισχυρισμών, των κατευθυντήριων γραμμών, των επιχειρημάτων, των πεποιθήσεων και των απόψεων, για να δημιουργήσει ιδέες.
Αυτή είναι η στιγμή να απαριθμήσετε πιθανές λύσεις και να μιλήσετε για την πρακτικότητα της κάθε μίας.
- Ποια συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε με βάση αυτά που γνωρίζουμε τώρα;
- Τι μπορούμε να αποκλείσουμε υπό το φως των όσων γνωρίζουμε τώρα;
- Τι υπονοείται από αυτά τα στοιχεία;
- Τι θα συνέβαινε αν απορρίπταμε ή υιοθετούσαμε αυτό το τεκμήριο;
- Υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις που μπορούμε και πρέπει να προβλέψουμε;
Όταν έχουν εξερευνήσει όλα τα δεδομένα και τις ερωτήσεις,τότε η ομάδα μπορεί να περάσει στο στάδιο της αξιολόγησης.
4. Εκτίμηση
Αυτό σημαίνει αξιολόγηση της εγκυρότητας των συμπερασμάτων που προέκυψαν κατά τη φάση των συμπερασμάτων και εξέταση τυχόν νέων πληροφοριών και εννοιών που αναπτύχθηκαν από την τελευταία συνεδρία.
Εξετάστε τη βιωσιμότητα των πιθανών ιδεών με νέα μάτια και αναζητήστε λογικά και γνωστικά ελαττώματα.
- Πόσο αξιόπιστος είναι ο ισχυρισμός;
- Πόσο πειστικοί είναι οι ισχυρισμοί των μελών της ομάδας;
- Έχουμε ακριβείς πληροφορίες;
- Πόσο σίγουροι μπορούμε να είμαστε για το συμπέρασμά μας υπό το φως των όσων γνωρίζουμε τώρα;
- Πώς θα ήταν αν βάζαμε αυτή τη λύση μέσα σε ένα χρόνο;
5. Εξήγηση
Εξηγήστε τα βήματα που έκανε η ομάδα για να βρει τις απαντήσεις. Ο καθορισμός της νοητικής διαδικασίας στο πλαίσιο βοηθά να κατανοήσουμε πώς αναπτύχθηκε.
- Ποια ήταν τα ακριβή ευρήματα ή τα αποτελέσματα της έρευνας;
- Πώς πήγε να κάνει την ανάλυση;
- Πώς καταλήξατε σε αυτό το συμπέρασμα;
- Γιατί πιστεύετε ότι αυτή ήταν η κατάλληλη απάντηση ή μια εφαρμόσιμη λύση;
- Πώς θα περιγράφατε το σκεπτικό πίσω από αυτή τη συγκεκριμένη επιλογή;
6. Αυτορρύθμιση
Εξετάστε προσεκτικά τις υποθέσεις και αξιολογήστε τυχόν προκαταλήψεις που μπορεί να έχει η ομάδα.
Για να αμφισβητήσετε, να επιβεβαιώσετε, να επικυρώσετε ή να συνδέσετε τη συλλογιστική ή τα αποτελέσματα κάποιου, αξιολογήστε τις συμπερασματικές κρίσεις της ομάδας.
- Πόσο αποτελεσματική ήταν η τεχνική μας και πόσο πιστά την τηρήσαμε;
- Είναι δυνατόν να συμβιβαστούν αυτά τα δύο φαινομενικά ασύμβατα συμπεράσματα;
- Πόσο ισχυρή είναι η απόδειξη μας;
- Τι μας λείπει πριν δεσμευτούμε σε αυτή τη λύση;
- Μπορούμε να επανεξετάσουμε ορισμένους ορισμούς πριν κάνουμε κάποια τελική τάξη;
Πως να βελτιώσετε τις δεξιότητες κριτικής σκέψης;
Η βελτίωση των δεξιοτήτων κριτικής σκέψης είναι ζωτικής σημασίας. Δείτε πώς μπορείτε να το κάνετε σε μερικά βήματα:
- Ενίσχυση της αυτογνωσίας
- Κατανόηση τη δική σας νοητικής διαδικασίας
- Ανάπτυξη προνοητικότητας
- Εξάσκηση στην ενεργητική ακρόαση
- Κανόηση ερωτήσεων
- Αξιολόγηση υπαρχόντων στοιχείων
Πηγή: Emeritus
