Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ μειώθηκε τον Μάιο στο χαμηλότερο ποσοστό που έχει φτάσει τα τελευταία δύο χρόνια.
Αυτό συνέβη, καθώς ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) αυξήθηκε κατά 4% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα πέρυσι. Αυτή είναι η μικρότερη αύξηση από τον Μάρτιο του 2021, όταν ο πληθωρισμός μόλις άρχιζε να αυξάνεται.
Τότε, οι υψηλές τιμές του πληθωρισμού θα μπορούσαν να εξηγηθούν σε μεγάλο βαθμό από το λεγόμενο φαινόμενο βάσης. Αυτό, συνέβει καθώς οι τιμές είχαν μειωθεί απότομα κατά την έναρξη της πανδημίας ένα χρόνο νωρίτερα, όταν η ζήτηση για πολλά αγαθά και υπηρεσίες είχε ξαφνικά στερέψει.
Λόγω αυτής της αρχικής πτώσης στις τιμές καταναλωτή, οι συγκρίσεις από έτος σε έτος ήταν υπερβολικές για λίγο. Αλλά προς το τέλος του 2021 ο πληθωρισμός έγινε πραγματική ανησυχία.
Αυτή μετατράπηκε σε παγκόσμια κρίση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα την αύξηση των τροφίμων και της ενέργειας.
Αυτός είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο η σημερινή μέτρηση του χαμηλού πληθωρισμού θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.
Μείωση στην ενέργεια αλλά όχι στα άλλα αγαθά
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου του 2022, οι τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν απότομα τους επόμενους μήνες, πράγμα που σημαίνει ότι η ετήσια αύξηση μετριέται σε μια περίοδο υπερβολικά υψηλών τιμών ενέργειας.
Στην πραγματικότητα, οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν κατά 11,7% τους τελευταίους 12 μήνες. Πράγμα που σημαίνει ότι η συνολική ένδειξη θα ήταν φέτος υψηλότερη χωρίς την δική τους επίδραση.
Ο βασικός ΔΤΚ εξαιρουμένων των τροφίμων και της ενέργειας αυξήθηκε 5,3%. Ο δείκτης χωρίς μόνο την ενέργεια αυξήθηκε 5,5% από έτος σε έτος.
Αυτό μας δείχνει, ότι η πτώση του ρυθμού του πληθωρισμού οφείλεται κυρίως στην πτώση των τιμών ενέργειας και όχι των άλλων αγαθών.
Γιατί αυξάνονται οι τιμές; Μείωση πληθωρισμού Ναι, Αποπληθωρισμός Όχι
Όταν η τελευταία ανάγνωση του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή έδειξε ότι ο πληθωρισμός είχε μειωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάρτιο του 2021, κάποιοι πιθανώς σκέφτηκαν: «Τέλεια, ο πληθωρισμός “παγώνει”. Αλλά τότε γιατί είναι όλα τόσο ακριβά;» Δυστυχώς, δεν είναι τόσο απλό.
Κάθε φορά που συζητάμε για μείωση του πληθωρισμού, είναι σημαντικό να κάνουμε διάκριση μεταξύ αποπληθωρισμού και μείωσης πληθωρισμού.
Αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή είναι επιβράδυνση των αυξήσεων των τιμών. Αλλά ναι, συνεχίζουν να υπάρχουν αυξήσεις! Απλώς, οι αυξήσεις αυτές γίνονται με μικρότερο ρυθμό, σε σχέση με ένα χρόνο πριν.
Και αυτό ακριβώς είναι ο πληθωρισμός: Ο ρυθμός μεταβολής των τιμών σε σχέση με την περίοδο σύγκρισης. Αυτό σημαίνει πως οποιοσδήποτε πληθωρισμός με θετικό πρόσημο είναι αύξηση των τιμών. Φυσικά, σε ένα μικρό ποσοστό, που έχει οριστεί στο 2% είναι θεμιτός.
Για να μειωθεί πραγματικά το συνολικό επίπεδο τιμών, ο ρυθμός πληθωρισμού θα πρέπει να πέσει κάτω από το μηδέν, κάτι που θα σήμαινε αποπληθωρισμό. Μόνο τότε θα έχουμε πραγματική μείωση των τιμών και επαναφορά τους στα παλιά επίπεδα. Κάτι που όπως καταλαβαίνουμε είναι δύσκολο. Για αυτό πολλοί οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι οι τιμές σπάνια πέφτουν με μια απλή μείωση του πληθωρισμού.
Ενώ η Fed θέλει απεγνωσμένα να υποχωρήσει ο πληθωρισμός, στοχεύει σε πληθωρισμό 2%, όχι αποπληθωρισμό, επειδή ο τελευταίος δημιουργεί από μόνος του μια ολόκληρη σειρά προβλημάτων.
Όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα, ο ρυθμός πληθωρισμού (κίτρινη γραμμή) έχει μειωθεί αρκετά από το ανώτατο 8,9% του Ιουνίου 2022.
Ωστόσο, οι τιμές καταναλωτή (μπλε γραμμή) συνεχίζουν να ανεβαίνουν και είναι τώρα 17% υψηλότερες από ό,τι ήταν τον Φεβρουάριο του 2020, λίγο πριν χτυπήσει η πανδημία.
Έτσι, ενώ ορισμένες τιμές θα υποχωρήσουν ή έχουν ήδη υποχωρήσει από τις κορυφές τους, καθώς τα προβλήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας και οι παγκόσμιες κρίσεις υποχωρούν, όπως η τιμή στο φυσικό αέριο, το συνολικό επίπεδο τιμών θα παραμείνει υψηλό.
Η Fed σταματά τις αυξήσεις επιτοκίων, αλλά δεν σημαίνει ότι τελείωσαν
Ένα μέσο αντιμετώπισης του πληθωρισμού, είναι η αύξηση τω επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες.
Φυσικά, η συγκεκριμένη κίνηση δεν φαίρνει μόνο τις θετικές επιπτώσεις στην μείωση του πληθωρισμού. Έχει και τις συνέπειες στην οικονομία, συνήθως οδηγώντας σε οικονομική επιβράδυνση.
Μετά από 15 μήνες σε έναν από τους πιο επιθετικούς κύκλους σύσφιξης στην ιστορία των ΗΠΑ, η Fed αποφάσισε να σταματήσει τις περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων! Ενώ ταυτόχρονα σηματοδοτεί ότι πιθανότατα δεν έχουμε φτάσει ακόμη το ανώτατο όριο.
Μετά από μια διήμερη συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (FOMC), ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell, ανακοίνωσε ότι το εύρος της τιμής στόχο για το επιτόκιο ομοσπονδιακών κεφαλαίων θα διατηρηθεί στο 5,00 έως 5,25 % προς το παρόν.
Επιτρέπει έτσι στην επιτροπή «να αξιολογήσει επιπλέον πληροφορίες και τις επιπτώσεις τους στη νομισματική πολιτική».
Με άλλα λόγια, η Fed αγοράζει λίγο χρόνο, προσπαθώντας να καταλάβει πού κατευθύνονται:
- ο πληθωρισμός,
- η αγορά εργασίας και
- η οικονομική δραστηριότητα.
Ενώ οι επενδυτές ήλπιζαν ότι η Fed θα αναστείλει επιτέλους περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων, η ανακοίνωση της Τετάρτης δεν ήταν η παύση που περίμεναν.
Σύμφωνα με το λεγόμενο «dot plot», τα μέλη της επιτροπής αναμένουν τώρα ότι το εύρος επιτοκίων στόχου των ομοσπονδιακών κεφαλαίων θα ανέλθει στο 5,50 – 5,75% μέχρι το τέλος του έτους. Αυτό υποδηλώνει δύο ακόμη αυξήσεις επιτοκίων.
Η αποστολή αυτών των μικτών μηνυμάτων προκάλεσε κάποιες επικρίσεις από οικονομολόγους, οι οποίοι υποστήριξαν ότι η Fed θα έπρεπε να είχε σταματήσει τις αυξήσεις επιτοκίων και να το εννοούσε.
Το γεγονός ότι δεν μπήκε ένα οριστικό τέλος στην αύξηση των επιτοκίων, δείχνει ότι η μεγαλύτερη κεντρική τράπεζα του πλανήτη, φοβάται για επιμονή του πληθωρισμού.
Αυτό δείχνει ότι όσο και αν ο ρυθμός του πληθωρισμού μειώνεται, δύσκολα θα υποχωρήσει γρήγορα στο 2%. Και φυσικά οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές.
