Της Ελισσάβετ Μπίρμπου
Εσύ πόσες ώρες ξοδεύεις πάνω από ένα βιβλίο, με σκοπό να μάθεις κάτι? Και τί σημαίνει μαθαίνω κάτι? Πότε ξέρω αν κατέχω πλέον την πληροφορία αυτή;
Για τουλάχιστον 20 χρόνια ένας μέσος άνθρωπος που φτάνει μέχρι το πανεπιστήμιο έχει καταναλώσει, αν πούμε πως κατά μέσο ώρα κάθε μέρα αντιστοιχούν 3 ώρες διαβάσματος, 21.900 ώρες πάνω από ένα βιβλίο. Πόσο αποτελεσματικό είναι όμως το διάβασμα αυτό;
Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει επιλέξει τα μαθήματα να διαδραματίζονται εντός της μίας ώρας. Αν παρατηρήσουμε, οι μαθητές παραμένουν συγκεντρωμένοι στο μάθημα μόνο τα 30λεπτά.
Ας πάρουμε ένα παράδειγμα μιας κοπέλας η οποία θέλοντας να περάσει σε μια σχολή αποφασίζει για τις 6 στις 7 μέρες της εβδομάδας να διαβάζει για 6 συνεχόμενες ώρες, ώστε να καταφέρει να βγάλει όλη την ύλη. Αυτό που θα συμβεί, είναι πως μετά το πέρας των 30λεπτών, η διαδικασία της μάθησης θα σταματήσει και απλά η κοπέλα θα εξαντλεί χωρίς λόγο τον εαυτό της. Πιθανόν μετά το πέρας της μισής ώρας θα ξεκινήσει να σκέφτεται πόσο απεχθάνεται τα μαθηματικά και συνεπώς το ανώφελο μαρτύριο της συνεχίζεται για 5:30 ολόκληρες ώρες ακόμα.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, Marty Lobdell, αυτό που πρέπει να κάνει, είναι να διαβάσει μισή ώρα και να κάνει ένα πεντάλεπτο διάλλειμα και αυτό το μοτίβο να το διατηρήσει μέχρι το τέλος των 6 ωρών. Έχει αποδειχθεί πως ο εγκέφαλος είναι ικανός να ξεκουράζεται μέσα σε μόνο 5λεπτά. Μέσα σε αυτά τα 5 λεπτά πρέπει να κάνει κάτι που πραγματικά την ευχαριστεί και την διασκεδάζει, σκεπτόμενη πως αυτή είναι η ανταμοιβή της για την μισή ώρα μελέτης που προσέφερε στον εαυτό της.
Ουσιαστικά αυτό που πρέπει να κάνουμε, είναι να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας, γιατί οι άνθρωποι εκπαιδευόμαστε και αυτό αποδεικνύεται με ένα απλό παράδειγμα. Όντας σε μια αίθουσα πανεπιστημίου όταν ο καθηγητής ρωτήσει ποιοι έκαναν εργασία, αυτό που θα συμβεί είναι οι φοιτητές να σηκώσουν το χέρι τους.
Αν όμως ο καθηγητής κοιτάξει έναν συγκεκριμένο φοιτητή και τον ρωτήσει αν έκανε εργασία, προφανώς και δεν είναι χαζός να σηκώσει το χέρι του, παρά θα απαντήσει στον καθηγητή. Μπαίνοντας λοιπόν στο αμφιθέατρο η συμπεριφορά μας προσαρμόζεται, γιατί πολύ απλά έτσι έχουμε εκπαιδευτεί να λειτουργούμε σε αυτούς τους χώρους.
Γυρίζοντας στο παράδειγμα, όσο εκπαιδεύουμε τον εαυτό μας, θα μπορέσουμε να επεκτείνουμε τον χρόνο διαβάσματος από την μισή ώρα, στα σαράντα λεπτά και από τα σαράντα, στη μία συνεχόμενη ώρα, κάνοντας το διάβασμά μας πραγματικά αποτελεσματικό.
Για να είμαστε σίγουροι αν αυτό που μόλις διαβάσαμε το κατανοήσαμε, θα πρέπει να είμαστε σε θέση να το εξηγήσουμε με δικά μας λόγια σε κάποιον άλλο. Πρέπει να είμαστε σε θέση να κατανοούμε αυτό που διαβάζουμε και αυτό μπορεί να συμβεί διευκρινίζοντας αν είναι γεγονός ή έννοια.
Τα γεγονότα μετά από ένα χρονικό διάστημα το πιο πιθανό είναι να μας διαφεύγουν σαν πληροφορίες, οι έννοιες όμως είναι αυτές που τελικά μένουν. Πόσες φορές τραγουδήσαμε ένα τραγούδι, στίχο προς στίχο, χωρίς ουσιαστικά να καταλαβαίνουμε ποιο το νόημα του συγκεκριμένου τραγουδιού;
Πότε όμως έχει νόημα για εμάς μια πληροφορία; Ο εγκέφαλός μας είναι σαν ένας υπολογιστής, είναι πολύ πιο εύκολο να εισάγεις πληροφορίες παρόμοιες με κάποιες που ήδη έχεις, παρά να εισάγεις εντελώς καινούργιες.
Αν λοιπόν δεν μπορείς να τις συσχετίσεις με παρόμοιες γνώσεις τότε πρέπει να κάνεις μια νέα προσθήκη, αναλύοντας την έννοια σε μικρότερα μέρη τα οποία είναι πιο κατανοητά για τον εγκέφαλο, αφού πλέον θα μπορέσει να κάνει τις απαραίτητες συσχετίσεις.
Ένα ακόμη ζήτημα είναι η χρήση πολύχρωμων μαρκαδόρων υπογράμμισης. Τί συμβαίνει λοιπόν με αυτά; Όταν διαβάζουμε, ψάχνουμε για τις πιο σημαντικές πληροφορίες, ώστε να τις υπογραμμίσουμε. Όταν επιστρέψουμε για να το διαβάσουμε ξανά, ψευδώς θεωρούμε ότι τις υπογραμμισμένες φράσεις ή λέξεις τις θυμόμαστε. Το μόνο που γίνεται είναι να τις αναγνωρίζουμε. Οι άνθρωποι συγχέουν την αναγνώριση με την ανάμνηση. Αρκεί να ξεφυλλίσουμε ένα περιοδικό μια φορά, την δεύτερη θεωρούμε πως πάνω κάτω γνωρίζουμε το περιεχόμενο.
Αν όμως ανοίξουμε ξανά σε μια τυχαία σελίδα και προσπαθήσουμε να μαντέψουμε την επόμενη, δεν θα θυμόμαστε τίποτα. Άρα λοιπόν το ότι αναγνωρίζουμε κάποια πράγματα, δεν είναι επειδή τα έχουμε μάθει, αλλά πολύ απλά επειδή τα έχουμε ξανά δει.
Συμπερασματικά, το να διαβάζουμε πολλές ώρες δεν σημαίνει απαραίτητα πως έχουμε μάθει και κατανοήσει το περιεχόμενο. Αν δομήσουμε τον πολύτιμο χρόνο μας σωστά και εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας σε αυτό, τα πράγματα θα γίνουν πολύ πιο εύκολα.
