Η κεντρική τράπεζα είναι υπεύθυνη για την παροχή κεφαλαίων στην οικονομία της χώρας της όταν οι εμπορικές τράπεζες δεν μπορούν να καλύψουν μια έλλειψη προσφοράς.
Με άλλα λόγια, η κεντρική τράπεζα αποτρέπει την αποτυχία του τραπεζικού συστήματος της χώρας.
Ωστόσο, ο πρωταρχικός στόχος των κεντρικών τραπεζών είναι να παρέχουν στα νομίσματα των χωρών τους σταθερότητα των τιμών ελέγχοντας τον πληθωρισμό.
Μια κεντρική τράπεζα ενεργεί επίσης ως η ρυθμιστική αρχή της νομισματικής πολιτικής μιας χώρας, η οποία είναι ανεξάρτητη, και είναι ο μοναδικός πάροχος και εκτυπωτής χαρτονομισμάτων και κερμάτων σε κυκλοφορία.
Ο χρόνος έχει αποδείξει ότι η κεντρική τράπεζα μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα παραμένοντας ανεξάρτητη από την κυβερνητική δημοσιονομική πολιτική και ως εκ τούτου ανεπηρέαστη από τις πολιτικές ανησυχίες οποιουδήποτε καθεστώτος.
Επιπλέον είναι αναγκαίο να αποποιηθεί από συμφέροντα εμπορικών τραπεζών.
Η άνοδος της Κεντρικής Τράπεζας
Η έννοια της σύγχρονης κεντρικής τράπεζας εμφανίστηκε μόλις τον 20ο αιώνα, ως απάντηση στα προβλήματα των εμπορικών τραπεζικών συστημάτων.
Κατά τη διάρκεια των ταραχών της Μεγάλης Ύφεσης και των επακόλουθων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι παγκόσμιες κυβερνήσεις ευνόησαν κυρίως την επιστροφή σε μια κεντρική τράπεζα εξαρτημένη από τη διαδικασία λήψης πολιτικών αποφάσεων.
Αυτή η άποψη προέκυψε ως επί το πλείστον από την ανάγκη να τεθεί ο έλεγχος στις κατεστραμμένες από τον πόλεμο οικονομίες.
Η άνοδος των διαχειριζόμενων οικονομιών στο Ανατολικό Μπλοκ ήταν επίσης υπεύθυνη για την αυξημένη κρατική παρέμβαση στη μακροοικονομία.
Ωστόσο, η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας από την κυβέρνηση επανήλθε στη μόδα στις δυτικές οικονομίες. Επικράτησε ως ο βέλτιστος τρόπος για να επιτευχθεί ένα φιλελεύθερο και σταθερό οικονομικό καθεστώς.
Πώς η Κεντρική Τράπεζα επηρεάζει μια οικονομία
Μπορεί να επηρεάσει την οικονομία με δύο τρόπους:
1. μακροοικονομική επιρροή όταν ρυθμίζει τον πληθωρισμό και τη σταθερότητα των τιμών.
2. μικροοικονομική επιρροή όταν λειτουργεί ως δανειστής εμπορικών τραπεζών.
Μακροοικονομική επιρροή
Δεδομένου ότι είναι υπεύθυνη για τη σταθερότητα των τιμών, η κεντρική τράπεζα πρέπει να ρυθμίσει το επίπεδο του πληθωρισμού ελέγχοντας τις προμήθειες χρήματος μέσω της νομισματικής πολιτικής.
Επιπροσθέτως, εκτελεί συναλλαγές ανοιχτής αγοράς. Μέσω αυτών είτε διοχετεύει ρευστότητα στην αγορά είτε απορροφά επιπλέον κεφάλαια, επηρεάζοντας άμεσα το επίπεδο του πληθωρισμού.
Για να αυξήσει την ποσότητα του χρήματος σε κυκλοφορία και να μειώσει το επιτόκιο (κόστος) για δανεισμό:
- η κεντρική τράπεζα μπορεί να αγοράσει κρατικά ομόλογα, γραμμάτια ή άλλα κρατικά ομόλογα. Αυτή η αγορά μπορεί, ωστόσο, να οδηγήσει σε υψηλότερο πληθωρισμό.
Όταν χρειάζεται να απορροφήσει χρήματα για να μειώσει τον πληθωρισμό:
- η κεντρική τράπεζα θα πουλήσει κρατικά ομόλογα στην ανοιχτή αγορά, γεγονός που αυξάνει το επιτόκιο και αποθαρρύνει τον δανεισμό.
Οι πράξεις ανοικτής αγοράς είναι το βασικό μέσο με το οποίο ελέγχει τον πληθωρισμό, την προσφορά χρήματος και τις τιμές.
Μικροοικονομική επιρροή
Εάν η εμπορική τράπεζα δεν έχει αρκετή ρευστότητα για να καλύψει τις απαιτήσεις των πελατών της… τότε μπορεί να απευθυνθεί στην κεντρική τράπεζα για να δανειστεί επιπλέον κεφάλαια.
Οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να ευνοήσουν καμία συγκεκριμένη εμπορική τράπεζα.
Ως εκ τούτου, πολλές κεντρικές τράπεζες θα διατηρούν αποθεματικά εμπορικών τραπεζών που βασίζονται σε μια αναλογία των καταθέσεων κάθε εμπορικής τράπεζας.
Έτσι, μια κεντρική τράπεζα μπορεί να απαιτήσει από όλες τις εμπορικές τράπεζες να διατηρήσουν, για παράδειγμα, αναλογία αποθεματικών/καταθέσεων 1:10.
Η εφαρμογή μιας πολιτικής αποθεματικών εμπορικών τραπεζών λειτουργεί ως ένα άλλο μέσο ελέγχου της προσφοράς χρήματος στην αγορά.
Η Κεντρική Τράπεζα εν κατακλείδι…
Οι κεντρικές τράπεζες είναι υπεύθυνες για την επίβλεψη του νομισματικού συστήματος για ένα έθνος (ή ομάδα εθνών). Είναι υπεύθυνες και για άλλες αρμοδιότητες όπως:
- η επίβλεψη της νομισματικής πολιτικής
- η νομισματική σταθερότητα, ο χαμηλός πληθωρισμός και η πλήρης απασχόληση.
Για να διασφαλιστεί η σταθερότητα του νομίσματος μιας χώρας, η κεντρική τράπεζα θα πρέπει να είναι ο ρυθμιστής και η αρχή στα τραπεζικά και νομισματικά συστήματα.
Πηγή: Investopedia
