Η οργανωτική δομή κάθε επιχείρησης είναι διαφορετική, για αυτό και υπάρχουν και διαφορετικοί τύποι οργανωτικών δομών.
Ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά μιας επιχείρησης είναι η οργάνωσή της, καθώς έτσι φαίνεται ο τρόπος που λειτουργεί.
Γιατί όμως η δομή ενός οργανογράμματος είναι τόσο σημαντική;
Η οργανωτική δομή είναι απαραίτητη για τη λειτουργία μιας επιτυχημένης επιχείρησης επειδή βελτιώνει:
- Τη ροή εργασίας
- Την αποτελεσματικότητα
- Την προωθεί την επικοινωνία
- Τον προσδιορισμό των αναγκών της εταιρείας και
- Τον ευθυγραμμισμό των εργαζομένων με τους εταιρικούς στόχους
Επίσης, η δομή η οποία έχει καθιερωθεί σε μια επιχείρηση επηρεάζει άμεσα τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί καθημερινά.
Αν λοιπόν μια εταιρεία έχει καθιερώσει την κατάλληλη δομή για εκείνη, σε συνδυασμό πάντα με το προσωπικό της, τα συστήματα και τις διαδικασίες της, τότε μπορεί να λάβει καλύτερες αποφάσεις για το μέλλον της.
Πόσοι τύποι οργανωτικών δομών υπάρχουν;
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, υπάρχουν επιχειρήσεις οι οποίες διαφέρουν μεταξύ τους, καθώς διαφέρουν σε είδος, κλάδο, αριθμό εργαζομένων και άλλα πολλά.
Έτσι λοιπόν, υπάρχουν διαφορετικές δομές, οι οποίες εξυπηρετούν διαφορετικό σκοπό.
Πάμε λοιπόν να τους δούμε πιο αναλυτικά.
1. Ιεραρχική δομή
Η ιεραρχική δομή είναι ίσως από τις πιο δημοφιλής δομές, καθώς είναι η πρώτη εικόνα, που τουλάχιστον οι περισσότεροι σκέφτονται, όταν ακούνε για οργανόγραμμα.
Είναι λοιπόν, εκείνο το οργανόγραμμα που ξεκινάει από πάνω και στην κορυφή του έχει μόνο ένα άτομο και όσο κατεβαίνει διακλαδίζεται σε περισσότερες θέσεις εργασίας και άτομα.
Είναι δηλαδή, η δομή η οποία ακολουθεί μια αλυσίδα εντολών από τα ανώτατα στελέχη προς τους τακτικούς υπαλλήλους.
Μοιάζει με πυραμίδα όπου το άτομο που βρίσκεται στην κορυφή είναι το άτομο με την μεγαλύτερη εξουσία και ακολουθούν οι υπόλοιποι managers και υπάλληλοι.
Η ιεραρχική δομή, έχει διακριτές δομές αναφοράς και όλοι στην εταιρεία γνωρίζουν τη θέση τους.
Οι εργαζόμενοι έχουν μοναδικούς ρόλους, συμβάλλοντας έτσι στους στόχους της εταιρείας.
Τα στελέχη χωρίζουν τους υπαλλήλους σε ομάδες, με την καθεμία να έχει έναν διευθυντή ή διευθυντές που εποπτεύουν άμεσα την ομάδα εργαζομένων που υπάγονται σε αυτά.
Οι ιεραρχικές δομές συχνά λειτουργούν καλά σε μεγάλες συνεργασίες και οργανισμούς με πολλά τμήματα για την εκτέλεση διαφορετικών καθηκόντων.
Μπορεί δηλαδή, μια τέτοια δομή να λειτουργεί πολύ καλά σε εταιρείες που πωλούν προϊόντα ή υπηρεσίες στον B2B κλάδο.
2. Οριζόντια/Επίπεδη Δομή
Η οριζόντια δομή σε αντίθεση με την ιεραρχική, έχει συχνά λίγους διευθυντές με πολλούς υπαλλήλους.
Σε αυτή την την δομή οι υπάλληλοι να λαμβάνουν αποφάσεις χωρίς να χρειάζονται την έγκριση του διευθυντή.
Αυτό δίνει τη δυνατότητα στους εργαζόμενους να λαμβάνουν αποφάσεις γρήγορα και ανεξάρτητα.
Έτσι, ένα καλά εκπαιδευμένο εργατικό δυναμικό μπορεί να είναι πιο παραγωγικό αν εμπλακεί άμεσα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Αυτός ο τύπος οργανωτικής δομής εφαρμόζεται περισσότερο από μικρές εταιρείες και νεοσύστατες επιχειρήσεις στο αρχικό τους στάδιο.
Μπορεί δηλαδή, να λειτουργεί καλύτερα για τις μικρές εταιρείες, οι οποίες έχουν λιγότερους υπαλλήλους.
Βέβαια αυτό δεν σημαίνει πως δεν λογοδοτούν σε κάποιο ανώτερό τους, απλά η εξουσία λήψης αποφάσεων μοιράζεται και οι εργαζόμενοι λογοδοτούν για τις αποφάσεις τους.
3. Δομή Matrix
Σε μια εταιρεία με Matrix δομή, υπάρχουν περισσότερες από μία γραμμές διαχειριστών αναφοράς.
Ουσιαστικά σημαίνει ότι οι υπάλληλοι του οργανισμού έχουν περισσότερα από ένα αφεντικά!
Σε μια παραδοσιακή εταιρική δομή από πάνω προς τα κάτω, ο καθένας αναλαμβάνει συγκεκριμένα καθήκοντα και αναφέρεται σε συγκεκριμένα πρόσωπα.
Για παράδειγμα, ένας αντιπρόσωπος πωλήσεων αναφέρεται στον διευθυντή πωλήσεων και στην συνέχεια αναφέρεται στον επικεφαλή πωλήσεων, ο οποίος με την σειρά του αναφέρεται στον CEO.
Είναι δηλαδή μια απλή γραμμική αλυσίδα εντολών η οποία ξεκινάει από πάνω προς τα κάτω.
Από την άλλη όμως, οι δομές Matrix λειτουργούν με άλλο τρόπο ο οποίος διαφέρει πολύ από τον παραπάνω.
Προωθεί δηλαδή την συνεργασία μεταξύ των ομάδων και τμημάτων του οργανισμού αλλά και τον κοινό σχεδιασμό πόρων και διαδικασιών σε όλα τα projects.
Με απλά λόγια, η δομή Matrix, αναδιοργανώνει τον παραδοσιακό τρόπο που μέχρι τώρα λειτουργούσαν οι εταιρείες.
Κατά αυτό τον τρόπο, μεγιστοποιείται η παραγωγικότητά τους και προωθείται η καλύτερη διαλειτουργική επικοινωνία, η οποία βελτιώνει τη συνεργασία της ομάδας και δημιουργεί μια πιο δυναμική οργάνωση.
4. Δομή Δικτύου (Networking)
Η φιλοσοφία πίσω από αυτή την δομή είναι βασισμένη στην δομή της κοινωνίας και το πως είναι δομημένη.
Έτσι λοιπόν, η δομή δικτύου βασίζεται στη ανοιχτή επικοινωνία τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό των επιχειρήσεων.
Μια δομή δικτύου δημιουργείται συχνά όταν μια εταιρεία:
- συνεργάζεται με άλλες εταιρείες ή
- έχει πολλές τοποθεσίες με διαφορετικές λειτουργίες και ηγεσία
Λειτουργεί δηλαδή καλύτερα σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες με θυγατρικές σε διάφορες χώρες.
Χρησιμοποιείται όμως και σε εταιρείες που ένα μεγάλο μέρος των διαδικασιών τις αναθέτουν σε freelancers.
Το πλεονέκτημα αυτής της οργανωτικής δομής είναι ότι σε σύγκριση με άλλους τύπους οργανωτικών δομών, είναι πιο ευέλικτη και αποτελεσματική.
Αυτό συμβαίνει καθώς, η δημιουργία ενός τέτοιου οργανογράμματος απαιτεί μια ενδελεχή επιλογή των κατάλληλων συνεργατών.
5. Τμηματική Δομή
Σε μια τμηματική δομή, οι άνθρωποι ομαδοποιούνται με βάση το προϊόν ή την υπηρεσία που παρέχουν και όχι την εργασία που κάνουν.
Για παράδειγμα, μια μεγάλη εταιρεία όπως η General Electric, έχει τμήματα ηλεκτρονικών, μεταφορών και αεροπορίας, το καθένα με τη δική του ομάδα λογιστών, εμπόρους μάρκετινγκ κ.λπ.
Οι παγκόσμιες εταιρείες μπορεί να έχουν τμήματα που βασίζονται σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές.
Σε μικρότερη κλίμακα, ένα εστιατόριο που παρέχει επίσης υπηρεσίες τροφοδοσίας μπορεί να έχει ξεχωριστά τμήματα για την επίβλεψη γάμων, εταιρικών εκδηλώσεων και επιχειρήσεων εντός του κεντρικού εστιατορίου.
Επίσης η τμηματική δομή, οργανώνει τις δραστηριότητες μιας επιχείρησης γύρω από:
- γεωγραφικές ομάδες
- ομάδες αγοράς
- προϊόντα και υπηρεσίες
Έτσι, μια εταιρεία οργανωμένη σε τμηματικές γραμμές θα μπορούσε να έχει λειτουργικούς ομίλους σε διάφορες χώρες.
Κάθε τέτοια τμηματοποίηση περιέχει ένα πλήρες σύνολο λειτουργιών, όπως ξεχωριστές λογιστικές δραστηριότητες, πωλήσεις και άλλα.
6. Κυκλική Δομή
Η κυκλική δομή είναι διαφορετικός τύπος οργανογράμματος που δεν μοιάζει με όσους έχουν αναφερθεί.
Ορισμένοι τύποι οργανωτικών δομών, παρουσιάζουν τα ανώτατα στελέχη στην κορυφή της δομής.
Στην περίπτωση όμως της κυκλικής δομής τα ανώτατα στελέχη βρίσκονται στο κέντρο του κύκλου, στέλνοντας έτσι οδηγίες στα υπόλοιπα στρώματα του κύκλου.
Οι άλλες βαθμίδες αντιπροσωπεύουν τους υπαλλήλους αλλά και τους εξωτερικούς συνεργάτες.
Αυτός ο τρόπος οργάνωσης έχει σκοπό να ενθαρρύνει την ανοιχτή επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ των διαφορετικών βαθμίδων.
