Δύο λέξεις που ακούει με μεγάλη συχνότητα τα τελευταία δυο χρόνια ο μέσος Έλληνας πολίτης είναι τα λίγο πολύ γνωστά σε όλους capital controls, η αλλιώς, έλεγχοι κεφαλαίων. Τι ακριβώς είναι όμως τα capital contols;
Έλεγχοι κεφαλαίων / κεφαλαιακοί περιορισμοί (capital controls) είναι ένα οικονομικό μέτρο που λαμβάνεται από την κυβέρνηση ή την κεντρική τράπεζα μιας χώρας, με σκοπό να περιορίσει τις εισροές και εκροές κεφαλαίων μέσα, από και προς την εγχώρια οικονομία.
Επίσης ο έλεγχος κεφαλαίων σαν κυβερνητική πολιτική μπορεί να περιορίσει τη δυνατότητα των κατοίκων μιας χώρας στην απόκτηση ξένων περιουσιακών στοιχείων και/ή τον περιορισμό αλλοδαπών για την αγορά εγχώριων περιουσιακών στοιχείων.
Ορισμένα από τα μέτρα των capital controls μπορεί να είναι:
- Αυξημένοι φόροι επί των συναλλαγών
- Όρια αναλήψεων στα ΑΤΜ
- Περιορισμένη πρόσβαση στους τραπεζικούς λογαριασμούς ιδιωτών και επιχειρήσεων
- Έλεγχος του ύψους εξαγωγών και εισαγωγών
- Απαγόρευση πρόωρων αναλήψεων
- Οι επιταγές πάνω από ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό δεν εξαργυρώνονται, παρόλο που οι καταθέσεις τραπεζικών επιταγών επιτρέπονται
- Οι μεταφορές κεφαλαίων εκτός χώρας περιορίζονται ή απαγορεύονται
- Περιορισμένη χρήση πιστωτικών/χρεωστικών καρτών εντός της χώρας, και όριο στις συναλλαγές εκτός χώρας
- Έλεγχος των συναλλαγματικών ισοτιμιών (περιορισμός της αγοράς και της πώλησης του εθνικού νομίσματος με βάση το επιτόκιο της αγοράς)
- Θέσπιση ανώτατων ορίων στη διεθνή πώληση ή αγορά διαφόρων χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων
Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις οικονομικές δραστηριότητες μιας χώρας και αφορούν διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων όπως τις μετοχές, τα ομόλογα, τους δασμούς των εισαγόμενων προϊόντων και το ύψος των εξαγωγών.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα Capital Controls
Με capital controls :
- Μείωση του κινδύνου των χρηματοπιστωτικών κρίσεων
- Περιορίζουν την κατοχή ξένων περιουσιακών στοιχείων από μόνιμους κατοίκους μιας χώρας
- Διασφαλίζουν ότι τα εγχώρια κεφάλαια διατίθενται φθηνότερα από ότι αν οι κάτοικοι είχαν τη δυνατότητα επενδύσεων στο εξωτερικό
Χωρίς capital controls :
- Τα κεφάλαια μπορούν να διακινηθούν ελεύθερα προς τους πιο παραγωγικούς τομείς μιας οικονομίας, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας ή ενός κλάδου
- Επωφελούνται οι αναπτυσσόμενες οικονομίες από την εισροή ξένων επενδύσεων
- Επιτρέπει σε αποταμιευτές και δανειολήπτες να κάνουν αποτελεσματικότερη διαχείριση των κεφαλαίων τους
- Σε περιόδους ύφεσης τα κράτη έχουν τη δυνατότητα να αντλήσουν κεφάλαια από τις αγορές του εξωτερικού
