Μια από τις δημοφιλέστερες θεωρίες περί επιχειρηματικής ηθικής είναι αυτή που επινόησε ο γνωστός οικονομολόγος Milton Friedman το 1970. Αυτή έχει μείνει στην ιστορία ως Θεωρία Μετόχων ή αλλιώς Friendan Doctrine.
Σύμφωνα με τη Θεωρία Μετόχων λοιπόν, οι επιχειρήσεις είναι απλά διακανονισμοί μεταξύ δύο ομάδων: των μετόχων και των μάνατζερ. Οι πρώτοι παραχωρούν το κεφάλαιο στους δεύτερους για να το διαχειριστούν και να πραγματοποιήσουν ορισμένους στόχους. Στην συνέχεια οι μέτοχοι λαμβάνουν κέρδη για αυτό το επιχειρηματικό τους εγχείρημα.
Με βάση αυτή την άποψη, η πρώτη και κύρια ευθύνη της επιχείρησης είναι προς τους μετόχους και ανώτερος σκοπός της είναι να τους μεγιστοποιήσει τα κέρδη.
Έτσι θα μπορούσε να πει κανείς πως οι μάνατζερ λειτουργούν ως αντιπρόσωποι των μετόχων αφού εξουσιοδοτούνται για να διαχειριστούν ένα κεφάλαιο με βάση κάποιες αρχές, που επίσης έχουν καθοριστεί από τους μετόχους.
Η Θεωρία Μετόχων του Friedman είναι πολύ γνωστή στον εταιρικό κόσμο, έχει δεχτεί όμως και αρκετή κριτική αφού πολλοί θεωρούν πως έρχεται αντιμέτωπη με την εταιρική κοινωνική ευθύνη.
Πράγμα καθόλου περίεργο αφού σύμφωνα με τον Friedman: “Η εταιρεία έχει μόνο μια κοινωνική ευθύνη και αυτή είναι να διαχειριστεί το κεφάλαιό της έτσι ώστε να μεγιστοποιήσει τα κέρδη της, αρκεί να το κάνει αυτό σε νόμιμα πλαίσια…“.
Άλλοι όπως ο Hosnas J. (1998) ισχυρίζονται πως η θεωρία αυτή είναι ένας εταιρικός Νεαταρνταλισμός, που έχει ηθικά καταστροφικές συνέπειες.
Όπως και να έχει, η Θεωρία Μετόχων έχει επηρεάσει πολύ τον εταιρικό κόσμο και ιδιαίτερα τον σύγχρονο και η αμοιβή των CEO’s βάσει απόδοσης της εταιρείας είναι πλέον κάτι συνηθισμένο. Μάλιστα συνηθίζεται να δίνονται και μετοχές στους υπαλλήλους σε μια προσπάθεια να ευθυγραμμιστούν τα οικονομικά συμφέροντα των μετόχων με αυτά των υπαλλήλων.
Το Σεπτέμβριο του 2020, οι New York Times δημοσίευσαν ένα άρθρο με την άποψη 25 γνωστών στελεχών σχετικά με την θεωρία αυτή.