Ο κανόνας 50/30/20 έγινε γνωστός μέσα από το βιβλίο “All Your Worth: The Ultimate Lifetime Money Plan” της Elizabeth Warren.
Ζούμε στην εποχή όπου οι ΗΠΑ διέδωσαν στον δυτικό κόσμο την κουλτούρα του υπερκαταναλωτισμού, δηλαδή πλασματική αύξηση αναγκών κι ανεξέλεγκτη ζήτηση.
Αυτό εντείνει την οικονομική δυσχέρεια κι εκμηδενίζει συνεχώς τον κορεσμό του κόσμου, με αποτελέσμα να μην ικανοποιείται παρά μονάχα για λίγο.
Παράλληλα, έχει διογκωθεί η παραγωγή αγαθών επιβαρρύνοντας το περιβάλλον τόσο με την υπερβολική χρήση πόρων όσο και με τη μόλυνσή του.
Γι’αυτό στο παρόν άρθρο θα μιλήσουμε για:
- τα συστατικά στοιχεία του κανόνα,
- τη σημασία της αποταμίευσης,
- τα πλεονεκτήματα της χρήσης αυτού του κανόνα και
- πώς να τον υιοθετήσετε
Ας ξεκινήσουμε:
Κανόνας 50/30/20: Από ποια συστατικά στοιχεία αποτελείται;
Ο κανόνας αυτός διανέμει το διαθέσιμο εισόδημά σας (μετά φόρων) σε τρεις κατηγορίες εκφρασμένες με τα ανάλογα ποσοστά:
50%: Ανάγκες
Ακριβώς το μισό σας διαθέσιμο εισόδημα, αφού αποπληρώσετε τους φόρους σας, πρέπει να το διαθέσετε για τις βασικές σας ανάγκες.
Αυτές περιλαμβάνουν τους λογαριασμούς που πρέπει οπωσδήποτε να πληρώσετε και τα απαραίτητα για την επιβίωση.
Εάν ξοδεύετε περισσότερα από αυτό για τις ανάγκες σας, θα πρέπει να περιορίσετε τις επιθυμίες ή τον τρόπο ζωής σας, κατέχοντας ένα μικρότερο σπίτι ή ένα πιο μέτριο αυτοκίνητο.
Πιθανώς, η ομαδική χρήση αυτοκινήτου, η μεταφορά με τα μέσα μαζικής μεταφοράς στη δουλειά και το συχνότερο μαγείρεμα στο σπίτι να αποτελούν ορισμένες λύσεις.
Παραδείγματα βασικών αναγκών περιλαμβάνουν:
- πληρωμές ενοικίων,
- πληρωμές αυτοκινήτου,
- είδη παντοπωλείου,
- ασφάλιση κι υγειονομική περίθαλψη,
- πληρωμές χρέους και
- βοηθητικά προγράμματα
Το υπόλοιπο 50% χωρίζεται στις επιθυμίες και την αποταμίευση, δίνοντας όπως είναι λογικό λίγη έμφαση στις επιθυμίες.
30%: Επιθυμίες
Περιλαμβάνει όλα τα πράγματα για τα οποία ξοδεύετε χρήματα και δεν είναι απολύτως απαραίτητα, είναι δηλαδή προαιρετικά.
Για παράδειγμα, μπορείτε να γυμνάζεστε στο σπίτι αντί να πηγαίνετε στο γυμναστήριο, να μαγειρεύετε αντί να τρώτε έξω.
Ακόμη, μπορείτε να παρακολουθείτε αθλήματα στην τηλεόραση αντί να αγοράζετε εισιτήρια για τον αγώνα.
Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει, επίσης, αποφάσεις αναβάθμισης, όπως να επιλέξετε μια πιο ακριβή μπριζόλα αντί για ένα φθηνότερο χάμπουργκερ.
Επιπλέον, η αγορά μιας Mercedes αντί για ένα πιο οικονομικό Honda αποτελεί με τη σειρά της μα αναβάθμιση.
Βασικά, οι επιθυμίες είναι όλα εκείνα τα μικρά πρόσθετα που κάνουν τη ζωή πιο ευχάριστη και διασκεδαστική.
Σε γενικές γραμμές, μερικά παραδείγματα επιθυμιών είναι τα ακόλουθα:
- νέα περιττά ρούχα ή αξεσουάρ όπως τσάντες ή κοσμήματα,
- εισιτήρια για αθλητικές εκδηλώσεις,
- διακοπές ή άλλα μη απαραίτητα ταξίδια,
- Το πιο πρόσφατο ηλεκτρονικό gadget (ειδικά μια αναβάθμιση ενός πλήρως λειτουργικού προηγούμενου μοντέλου) και
- Διαδίκτυο εξαιρετικά υψηλής ταχύτητας πέρα από τις ανάγκες ροής σας
20%: Αποταμιεύσεις
Τέλος, προσπαθήστε να διαθέσετε το 20% του καθαρού σας εισοδήματος σε αποταμιεύσεις κι επενδύσεις.
Θα πρέπει να διακρατάτε χρήματα έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που χάσετε τη δουλειά σας ή συμβεί ένα απρόβλεπτο γεγονός.
Μετά από αυτό, επικεντρωθείτε στη συνταξιοδότηση και στην επίτευξη πιο μακρινών οικονομικών στόχων.
Παραδείγματα εξοικονόμησης μπορεί να περιλαμβάνουν:
- δημιουργία ταμείου έκτακτης ανάγκης,
- καταβολή εισφορών του IRA σε λογαριασμό αμοιβαίων κεφαλαίων,
- επένδυση στο χρηματιστήριο,
- διάθεση κεφαλαίων για την αγορά φυσικής περιουσίας για μακροπρόθεσμη κατοχή και
- πραγματοποίηση αποπληρωμής χρέους πέρα από τις ελάχιστες πληρωμές
Η σημασία της αποταμίευσης
Οι Αμερικανοί δεν υιοθετούν ιδιαίτερα την αποταμίευση και το έθνος έχει εξαιρετικά υψηλά επίπεδα χρέους.
Από τον Δεκέμβριο του 2023, το μέσο ποσοστό προσωπικής αποταμίευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν μόλις 3,7%.
Αντίστοιχα, στην Ελλάδα, σύμφωνα με δεδομένα του 2022, το ποσοστό αποταμίευσης είναι μόλις 5,3%.
Το 40% της συνολικής αποταμίευσης προέρχεται από το 1% των νοικοκυριών με τα υψηλότερα εισοδήματα, ενώ αρνητικά ποσοστά αποταμίευσης καταγράφονται για το 40% των νοικοκυριών του δείγματος.
Επομένως, αν αφαιρέσουμε τους υψηλούς εισοδηματίες αντιλαμβάνεστε ότι το ποσοστό είναι σημαντικά χαμηλότερο.
Ο κανόνας 50/30/20 έχει σκοπό να βοηθήσει τα άτομα να διαχειριστούν το μετά φόρων εισόδημά τους.
Κυρίως για να έχουν διαθέσιμα κεφάλαια για έκτακτες ανάγκες κι αποταμιεύσεις για τη συνταξιοδότηση.
Κάθε νοικοκυριό θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη δημιουργία ενός ταμείου έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση απώλειας εργασίας, απροσδόκητων ιατρικών εξόδων ή οποιουδήποτε άλλου απρόβλεπτου χρηματικού κόστους.
Εάν χρησιμοποιείται ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης, το εκάστοτε νοικοκυριό θα πρέπει πρώτα να επικεντρωθεί στην αναπλήρωσή του.
Η αποταμίευση για τη συνταξιοδότηση είναι, επίσης, ένα κρίσιμο βήμα, καθώς τα άτομα ζουν περισσότερο.
Ο υπολογισμός του ποσού που θα χρειαστείτε για τη συνταξιοδότηση, ξεκινώντας από νεαρή ηλικία, κι η εργασία προς αυτόν τον στόχο θα σας εξασφαλίσει μια άνετη συνταξιοδότηση.
Τα πλεονεκτήματα αυτού του κανόνα
Ο κανόνας 50/30/20 μπορεί να οδηγήσει τα άτομα στην οικονομική ευημερία με διάφορους τρόπους.
Τα πιθανά οφέλη αυτών των οδηγιών περιλαμβάνουν:
- Ευκολία στη χρήση: Ο κανόνας 50/30/20 προσφέρει ένα απλό πλαίσιο για τον προϋπολογισμό, καθιστώντας τον απλό στην κατανόηση και την εφαρμογή του. Μπορείτε να διανείμετε το εισόδημά σας αμέσως χωρίς να χρειάζεστε περίπλοκους υπολογισμούς.
- Καλύτερη διαχείριση χρημάτων: Χρησιμοποιώντας έναν προϋπολογισμό, μπορείτε να διαχειριστείτε τα χρήματά σας με ισορροπημένο τρόπο. Μπορείτε να διασφαλίσετε ότι καλύπτονται τα απαραίτητα κόστη σας, ότι έχετε χρήματα για διακριτικές δαπάνες κι ότι εξοικονομείτε ενεργά για το μέλλον. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να εξοικονομήσετε χρήματα για τις τρέχουσες αλλά και τις μελλοντικές ανάγκες και να διαθέσετε λίγα και για επιθυμίες σας.
- Προτεραιότητα δαπανών ζωτικής σημασίας: Μπορείτε να βεβαιωθείτε ότι καλύπτετε τις θεμελιώδεις ανάγκες σας χωρίς να υπερβείτε τον προϋπολογισμό ή να αναλάβετε πολλά χρέη, δίνοντας προτεραιότητα σε αυτά τα βασικά. Καθώς αυτοί οι κανόνες ορίζουν ότι το ήμισυ του προϋπολογισμού σας πηγαίνει για ανάγκες, αυτός ο κανόνας βοηθά να βεβαιωθείτε ότι τα βασικά σας είναι πιο πιθανό να ικανοποιηθούν.
- Έμφαση στους στόχους αποταμίευσης: Διαθέτοντας το 20% του εισοδήματός σας σε αποταμιεύσεις, μπορείτε να δημιουργήσετε ένα ταμείο έκτακτης ανάγκης, να προετοιμαστείτε για τη συνταξιοδότηση, να εξοφλήσετε το χρέος, να επενδύσετε ή να επιδιώξετε άλλους οικονομικούς στόχους. Εξοικονομώντας συνεχώς αυτό το ποσό, καθιερώνετε υγιείς οικονομικές πρακτικές και δημιουργείτε ένα δίχτυ ασφαλείας για απρόβλεπτα κόστη ή μελλοντικούς στόχους.
- Μακροπρόθεσμη οικονομική ασφάλεια: Χρησιμοποιώντας αυτούς τους κανόνες, δίνετε προτεραιότητα στο οικονομικό σας μέλλον, βάζοντας στην άκρη συνεχώς το 20% του μισθού σας. Αυτή η δαπάνη για αποταμίευση μπορεί να σας βοηθήσει να συγκεντρώσετε χρήματα, να επιτύχετε μακροπρόθεσμους οικονομικούς στόχους και να δώσετε στον εαυτό σας και την οικογένειά σας μια αίσθηση ασφάλειας καθώς πλησιάζετε στη σύνταξη είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα.
Πώς μπορεί να υιοθετηθεί ο κανόνας 50/30/20;
Κανένας μοναδικός τρόπος παρακολούθησης ενός προϋπολογισμού δε θα λειτουργήσει για όλους.
Ωστόσο, ακολουθούν ορισμένες συμβουλές για την υιοθέτηση του κανόνα 50/30/20 που αφορούν όλα τα άτομα.
Παρακολουθήστε τα έξοδά σας
Για να κατανοήσετε καλύτερα τις συνήθειες δαπανών σας, παρακολουθήστε τα έξοδά σας για έναν ή δύο μήνες.
Αναλύστε τις δαπάνες σας για να προσδιορίσετε πόσο καλά συμμορφώνονται με τον κανόνα 50/30/20 ταξινομώντας τες σε ανάγκες, επιθυμίες κι αποταμιεύσεις.
Αυτό θα θέσει τις βάσεις για την καλύτερη κατανόηση του πόσο μακριά από τον προϋπολογισμό θα είστε εξ’αρχής.
Επίσης, ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα καταλάβετε ότι τηρείτε επιτυχώς αυτόν τον κανόνα είναι να παρακολουθείτε τις πραγματικές σας δαπάνες.
Τις περισσότερες φορές, αυτό μπορεί να γίνει αρκετά εύκολα χρησιμοποιώντας λύσεις υπολογιστικών φύλλων, όπως το Microsoft Excel.
Κατανοήστε το εισόδημά σας
Η βάση του κανόνα 50/30/20 βασίζεται στην κατανόηση του διαθέσιμου εισοδήματός σας.
Προσέξτε ότι το ακαθάριστο εισόδημά σας μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό από το καθαρό εισόδημά σας, καθώς οι φόροι εισοδήματος μειώνουν αυτό που τελικά σας απομένει.
Οφείλετε να κατανοήσετε τι κερδίζετε και τι παραμένει πραγματικά στον τραπεζικό σας λογαριασμό κάθε περίοδο πληρωμής.
Έτσι, θα είστε σε καλύτερη θέση για να καθορίσετε τα σωστά ποσά προϋπολογισμού για τις τρεις κατηγορίες.
Προσδιορίστε τα βασικά κόστη σας
Αυτά περιλαμβάνουν δαπάνες όπως πληρωμές ενοικίων ή υποθηκών, υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, είδη παντοπωλείου, έξοδα μεταφοράς, ασφάλιστρα κι αποπληρωμή χρεών.
Τα έξοδα αυτά είναι αδιαπραγμάτευτα, καθώς είναι τα απαραίτητα για την καθημερινότητά σας.
Επειδή αυτά τα έξοδα μπορεί να καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού σας, είναι σημαντικό να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με αυτήν την κατηγορία.
Επιπλέον, αυτά τα έξοδα πρέπει να πραγματοποιηθούν, οπότε πιθανότατα θα έχετε τη λιγότερη ευελιξία αφού δεσμευτείτε για αυτά.
Αυτοματοποιήστε τις αποταμιεύσεις σας
Με την αυτοματοποίηση της διαδικασίας, η αποταμίευση θα είναι απλούστερη.
Ρυθμίστε μηνιαίες αυτοματοποιημένες πληρωμές από τον τραπεζικό λογαριασμό σας στους λογαριασμούς επένδυσης ή αποταμιεύσεων σας.
Αυτό εγγυάται ότι τα χρήματά σας αυξάνονται σταθερά χωρίς να απαιτείται κάθε φορά να πρέπει να το χειρίζεστε.
Οπότε, θα σας είναι ευκολότερο να αναθεωρείτε τακτικά τον προϋπολογισμό σας για να βεβαιωθείτε ότι είναι σύμφωνος με τον τρόπο ζωής και τους οικονομικούς σας στόχους.
Διατηρήστε συνέπεια
Η επιτυχής υιοθέτηση του κανόνα 50/30/20 απαιτεί τη διατήρηση της συνέπειας.
Με την πάροδο του χρόνου, επιμείνετε στη στρατηγική δαπανών σας κι αντισταθείτε στην επιθυμία να υπερβείτε τον προϋπολογισμό ή να απομακρυνθείτε από τα ποσοστά σας.
Όπως κάθε άλλη μορφή προϋπολογισμού, αυτό το σχέδιο δαπανών είναι συχνά πιο επιτυχημένο όταν υπάρχουν σαφείς οδηγίες που μπορούν να αξιοποιηθούν κάθε μήνα.
Προσέξτε να επαναφέρετε τα όρια δαπανών σας κάθε μήνα και προσπαθήστε να διατηρήσετε τη συνέπεια από τη μια περίοδο στην άλλη.
Κι ένα συμπέρασμα…
Με την κατανάλωση να έχει αποτελέσει αγαπήμενη συνήθεια των ανθρώπων, έρχεται ο κανόνας 50/30/20 να ελέγξει και να οργανώσει τις σπατάλες.
Ο κανόνας αυτός δίνει βαρύτητα στις ανάγκες σας χωρίς να αγνοεί τις επιθυμίες που είναι λογικό να έχετε για βελτιωμένη ευημερία.
Συν τοις άλλοις, εξασφαλίζει τη διατήρηση ενός ποσού για μακροπρόθεσμη ή έκτακτη χρήση και σας μυεί στην έννοια της επένδυσης.
Εξάλλου, χρήσιμη είναι η αποταμίευση αλλά με την ανοδική τάση του πληθωρισμού γεννάται η ανάγκη να πολλαπλασιάζονται τα χρήματά σας (με πολλαπλασιαστή την απόδοση που λαμβάνετε).
Πηγή: investopedia, businessdaily
