Έχετε αναρωτηθεί ποτέ τί καθορίζει τη συμπεριφορά μας; Οι ψυχολόγοι έχουν προτείνει διαφορετικούς τρόπους σκέψης σχετικά με το κίνητρο(motivation), συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης εάν τα κίνητρα προκύπτουν από τον εξωτερικό ή από τον εσωτερικό κόσμο ενός ατόμου. Καθένας από τους δύο τύπους έχει διαφορετική επίδραση στη συμπεριφορά ενός ατόμου και στην επιδίωξη στόχων. Για να κατανοήσουμε καλύτερα την επίδραση των εσωτερικών και εξωτερικών κινήτρων στην ανθρώπινη συμπεριφορά, πρέπει να αναλύσουμε πώς λειτουργεί κάθε τύπος.
Εξωγενές (Extrinsic) Motivation:
Eξωτερικά είναι τα κίνητρα όταν παρακινούμαστε να συμπεριφερόμαστε ή να κάνουμε μια δραστηριότητα επειδή θέλουμε να κερδίσουμε μια ανταμοιβή ή την εκτίμηση άλλων, ή για να αποφύγουμε κακές συνέπειες. Θα εμπλακείτε σε συμπεριφορά όχι επειδή την απολαμβάνετε ή επειδή τη βρίσκετε ικανοποιητική, αλλά επειδή περιμένετε να πάρετε κάτι σε αντάλλαγμα ή να αποφύγετε κάτι δυσάρεστο.
Παραδείγματα εξωτερικού motivation είναι:
- Η συμμετοχή σε ένα άθλημα για τα βραβεία
- Οι σπουδές που είναι επικεντρωμένες στους καλούς βαθμούς
- Όταν καθαρίζει κανείς το δωμάτιό του για να αποφύγει την επίπληξη από τους γονείς του
Ενδογενές (Intrinsic) Motivation:
Το εσωτερικό motivation είναι όταν συμπεριφερόμαστε ή κάνουμε κάτι επειδή το θεωρούμε σωστό. Εκτελούμε μια δραστηριότητα για την χαρά που μας προσφέρει και όχι από την επιθυμία για κάποια χρηματική ανταμοιβή. Αντίθετα, η ίδια η συμπεριφορά/πράξη είναι η δική της ανταμοιβή.
Παραδείγματα εσωτερικού motivation είναι:
- Η συμμετοχή σε ένα άθλημα της αρέσκειάς μας
- Η μελέτη ενός μαθήματος που μας αρέσει
- Όταν καθαρίζουμε το δωμάτιό μας γιατί εκτιμούμε την οργάνωση και καθαριότητα του χώρου
Πώς τα δύο είδη motivation επηρεάζουν την παιδεία μας;
Τόσο τα εξωτερικά όσο και το εσωτερικά κίνητρα παίζουν σημαντικό ρόλο στην διαδικασία της μάθησης. Συνήθως, η παραδοσιακή έμφαση της εκπαίδευσης στις εξωτερικές ανταμοιβές (πχ. βαθμοί, χρηματικά ποσά ) υπονομεύει κάθε υπάρχον εσωτερικό κίνητρο που μπορεί να έχουν οι μαθητές. Σε άλλες περιπτώσεις όμως, τα εξωτερικά κίνητρα βοηθούν τους μαθητές να αισθάνονται πιο ικανοί στην τάξη, γεγονός που με τη σειρά του ενισχύει τα εσωτερικά τους κίνητρα.
Τελικά ποιο είναι καλύτερο;
Το εξωτερικό κίνητρο είναι χρήσιμο σε ορισμένες περιπτώσεις. Για παράδειγμα, η προσπάθεια απόκτησης κάποιας ανταμοιβής μπορεί να είναι χρήσιμη όταν πρέπει να ολοκληρώσετε μια εργασία που κανονικά μπορεί να την θεωρείτε δυσάρεστη.
Ωστόσο, το ενδογενές motivation, είναι συνήθως η πιο αποτελεσματική μακροπρόθεσμη μέθοδος για την επίτευξη στόχων και την ολοκλήρωση των εργασιών με τρόπο που σας κάνει να αισθάνεστε ικανοποιημένοι με τον εαυτό σας. Από την άλλη, το εξωγενές motivation είναι εξαιρετικά χρήσιμο σε ορισμένες περιπτώσεις. Παρόλο αυτά, μπορεί τελικά να οδηγήσει σε εξάντληση ή να χάσει την αποτελεσματικότητά του με την πάροδο του χρόνου.
Πηγές: VeryWellMind / University of Rochester
