Ένα μείζον θέμα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην αλυσίδα εφοδιασμού καλείται bullwhip effect.
Δυστυχώς, είναι απαιτητικό για μια εταιρεία να έχει μια ολοκληρωμένη εικόνα της αγοράς και να λαμβάνει υπόψη της όλες τις πιθανές μεταβλητές.
Δηλαδή, είναι αρκετά πιθανό να έχει ελλιπή πληροφόρηση και να μην μπορεί να ερμηνεύσει ορθώς την πραγματική και την αναμενόμενη ζήτηση των καταναλωτών.
Στο άρθρο αυτό, θα εξηγήσουμε περαιτέρω τι είναι το bullwhip effect, θα αναφέρουμε τις επιπτώσεις που προκαλεί και θα δώσουμε μια σειρά από αιτίες πρόκλησης, λύσεις και παραδείγματα.
Αρχικά, πάμε να δούμε τον ορισμό:
Τι είναι το bullwhip effect;
Το bullwhip effect αναφέρεται σε ένα σενάριο στο οποίο οι μικρές αλλαγές στη ζήτηση των λιανοπωλητών διογκώνονται καθώς μεταβαίνουμε από το ένα άκρο της εφοδιαστικής αλυσίδας στο άλλο (τους παραγωγούς).
Αυτό συμβαίνει όταν ένας έμπορος λιανικής αλλάζει την ποσότητα ενός αγαθού που παραγγέλνει από τους χονδρεμπόρους με βάση μια μικρή αλλαγή στην πραγματική ή προβλεπόμενη ζήτηση για αυτό το αγαθό.
Λόγω της ελλιπούς πληροφόρησης για τη μεταβολή της ζήτησης, ο χονδρέμπορος θα αυξήσει τις παραγγελίες του από τον κατασκευαστή σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό.
Ο κατασκευαστής, με τη σειρά του, θα μεταβάλλει την παραγωγή του κατά ακόμη μεγαλύτερο ποσό, αφού απέχει περισσότερο από τον καταναλωτή αλλά κι από τον λιανοπωλητή.
Ο κίνδυνος του bullwhip effect είναι ότι ενισχύει την αναποτελεσματικότητα μιας αλυσίδας εφοδιασμού.
Κι αυτό γιατί κάθε στάδιο της εφοδιαστικής αλυσίδας εκτιμά τη ζήτηση όλο και πιο εσφαλμένα.
Ας υποθέσουμε ότι ένας έμπορος λιανικής χρησιμοποιεί δεδομένα άμεσων πωλήσεων για να προβλέψει μια ισχυρή αύξηση της ζήτησης για ένα προϊόν.
Στην περίπτωση αυτή, ο πωλητής λιανικής θα διαβιβάσει ένα αίτημα για πρόσθετο προϊόν στον διανομέα του.
Ο διανομέας, με τη σειρά του, θα επικοινωνήσει αυτό το αίτημα στον κατασκευαστή του προϊόντος.
Αυτό από μόνο του είναι μια πτυχή των λειτουργιών της εφοδιαστικής αλυσίδας και δεν αντικατοπτρίζει απαραιτήτως μια κατάσταση bullwhip effect.
Το φαινόμενο αυτό, γενικά, παραμορφώνει την ορθή λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας με έναν από τους δύο τρόπους.
Πρώτον, όταν η αρχική αλλαγή παραγγελίας από τους λιανοπωλητές οφείλεται σε ανακριβή πρόβλεψη ζήτησης.
Το μέγεθος αυτού του σφάλματος τείνει να μεγαλώνει καθώς φτάνουμε στο επίπεδο του κατασκευαστή.
Το δεύτερο είναι όταν ένας έμπορος λιανικής έχει τις σωστές πληροφορίες σχετικά με τη ζήτηση, αλλά οδηγείται σε εσφαλμένα συμπεράσματα ως προς την αιτία και τις λεπτομέρειες της αλλαγής της παραγγελίας του λιανοπωλητή, οι οποίες χάνονται.
Κατά συνέπεια, έχουμε λανθασμένες εκτιμήσεις από τους χονδρέμπορους, οι οποίες στη συνέχεια μεγεθύνονται περαιτέρω όσο προχωράμε επί της αλυσίδας εφοδιασμού μέχρι το επίπεδο του παραγωγού.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις του bullwhip effect;
Οποιοδήποτε ακανόνιστο μοτίβο ζήτησης πελατών μπορεί να καταστρέψει τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας και την εικόνα της μάρκας.
Ομοίως, το bullwhip effect επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις διάφορες πτυχές του προϊόντος και τις δραστηριότητες της εταιρείας.
Ας δούμε μερικές επιπτώσεις αυτού του φαινομένου:
- Παραγωγή υπερβολικού αποθέματος από τον κατασκευαστή
- Έλλειψη αποθεμάτων λόγω της επίδρασης της ακανόνιστης ζήτησης
- Διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας
- Αύξηση κόστους αποθήκευσης μιας αποθήκης
- Πιθανές καθυστερήσεις αποστολής
- Αύξηση κόστους μεταφοράς
- Πιθανή φθορά προϊόντων
- Επιλογή άλλων brands από τους πελάτες
- Αύξηση επιστροφών χρημάτων κι ακυρώσεων παραγγελιών.
- “Φθορά” εικόνας της μάρκας
- Πιθανή απώλεια εσόδων λόγω των παραπάνω παραγόντων
Από ποιες αιτίες προκαλείται και ποιες είναι οι πιθανές λύσεις;
Μπορούμε να βρούμε τέσσερις κύριες αιτίες του bullwhip effect σε μια αλυσίδα εφοδιασμού.
Ως εκ τούτου, χρειάζεται μια κατάλληλη λύση για τα ζητήματα.
Οι κύριες αιτίες του φαινομένου αναφέρονται παρακάτω κι είναι οι εξής:
- Οι καθυστερήσεις κατασκευής που οδηγούν σε δυσκολίες ως προς τον χρόνο παράδοσης
- Λήψη των λιγότερο βέλτιστων αποφάσεων από τα ενδιαφερόμενα μέρη σε κάθε σημείο της εφοδιαστικής αλυσίδας
- Απουσία σωστής ευθυγράμμισης κι επικοινωνίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών της εφοδιαστικής αλυσίδας
- Κακώς αξιολογημένες αντιδράσεις στις προσδοκίες της ζήτησης
- Εταιρείες που υιοθετούν την ταυτόχρονη παραγωγή παραγγελιών προϊόντων περιμένοντας τις παραγγελίες να αυξηθούν πριν παραγγείλουν προμήθειες
- Διαταραχή του μοτίβου αγορών των πελατών εξαιτίας απρογραμμάτιστων εκπτώσεων, διακυμάνσεων του κόστους ή άλλων τρόπων μεταβολής της τιμής
- Πραγματοποίηση λανθασμένων προβλέψεων ζήτησης αγαθών με βάση ιστορικά δεδομένα κι όχι δεδομένα ζήτησης προϊόντων σε πραγματικό χρόνο
- Χρήση οικονομιών κλίμακας από τους κατασκευαστές στην παραγωγή αγαθών
- Πραγματοποίηση προωθήσεων πωλήσεων στο διαδίκτυο, στην τηλεόραση, σε έντυπη μορφή και σε διαφημίσεις
Και τώρα ας περάσουμε στις λύσεις των προβλημάτων που προκύπτουν από το bullwhip effect:
- Το πιο σημαντικό, πρέπει να υπάρχει επικοινωνία μεταξύ της ζήτησης των πελατών και του σημείου κατασκευής.
- Όλοι οι ενδιαφερόμενοι στην αλυσίδα εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών, των προμηθευτών και των λιανοπωλητών, πρέπει να γνωρίζουν τη ζήτηση των πελατών για προϊόντα.
- Οι προμηθευτές πρέπει να είναι σε θέση να κατανοούν τις ανάγκες των πελατών για τη διατήρηση του βέλτιστου αποθέματος.
- Οι ενδιαφερόμενοι της αλυσίδας εφοδιασμού πρέπει να χρησιμοποιούν διάφορα λογισμικά της εφοδιαστικής αλυσίδας, όπως ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων και πύλες προμηθευτών κι έργων.
- Οι παραγωγοί μπορούν να χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη, προγνωστικά αναλυτικά στοιχεία και το Διαδίκτυο για τις προβλέψεις ζήτησης.
- Οι εταιρείες πρέπει να διερευνήσουν και να αναπτύξουν μια προσέγγιση βασισμένη στη ζήτηση στο πλαίσιο της διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Μερικά παραδείγματα…
Παράδειγμα #1
Πρόσφατα, τα στελέχη της Hewlett-Packard (HP) εξέτασαν τις πωλήσεις που σχετίζονται με τον εκτυπωτή με τις μεγαλύτερες πωλήσεις σε έναν από τους βασικούς μεταπωλητές τους.
Τα στελέχη της HP εξεπλάγησαν που, με την πάροδο του χρόνου, σημειώθηκαν ορισμένες διακυμάνσεις στη ζήτηση-προσφορά (D&S).
Όμως, μετά από προσεκτικές εξετάσεις των παραγγελιών από τον μεταπωλητή, παρατήρησαν τεράστιες διακυμάνσεις στη ζήτηση-προσφορά του εκτυπωτή τους.
Επιπλέον, εξεπλάγησαν περισσότερο κατά την ανάλυση των παραγγελιών των εκτυπωτών, δημιουργώντας πολύ μεγαλύτερες διακυμάνσεις του D&S στο τμήμα κατασκευής ολοκληρωμένων κυκλωμάτων τους.
Έτσι, το ονόμασαν bullwhip effect ξεκινώντας από τον πελάτη στον μεταπωλητή, στον χονδρέμπορο μέχρι το τμήμα παραγωγής.
Παράδειγμα #2
Ας υποθέσουμε ότι η πραγματική ζήτηση πελατών είναι 12 μονάδες.
Οι έμποροι λιανικής μπορεί να το προβλέψουν ως 15 μονάδες και να κρατήσουν 20 μονάδες ως απόθεμα ασφαλείας.
Στη συνέχεια, η χονδρική θα παρέγγελνε 30 μονάδες από τον κατασκευαστή για να λάβει έκπτωση στις χονδρικές αγορές.
Αργότερα, ο κατασκευαστής θα παρέγγελνε με τη σειρά του πρώτες ύλες για παραγωγή 60 μονάδων προϊόντος, ώστε να μειώσει το κόστος.
Έτσι, λαμβάνει χώρα το bullwhip effect.
Πηγή: Wallstreetmojo, Investopedia
