Η οικογενειακή επιχείρηση είναι ο πιο παλιός κι ευρέως διαδεδομένος τύπος επιχείρησης με τις περισσότερες να έχουν μικρή κεφαλαιοποίηση.
Συναντάμε, πάντως, και μεγάλες εταιρείες που χαρακτηρίζονται ως οικογενειακές, αφού αυτό εξαρτάται από τον βαθμό λειτουργικότητας.
Εκτός από τους πόρους που διαθέτει μια εταιρεία, σημαντικό ρόλο στην επιτυχή πορεία της διαδραματίζει κι η επικοινωνία εντός αυτής.
Όπως είναι λογικό, οι σχέσεις “εντός του σπιτιού” μιας οικογένειας επηρεάζουν άμεσα τόσο την επικοινωνία όσο και τη γενικότερη πορεία της εκάστοτε επιχείρησης.
Ας περάσουμε, λοιπόν, στην επεξήγηση του τι είναι, ακριβώς, η οικογενειακή επιχείρηση και στην αναφορά 12 χρήσιμων tips για την ορθή διεύθυνσή της.
Ξεκινάμε με έναν ορισμό:
Τι είναι μια Οικογενειακή επιχείρηση;
Είναι μια επιχείρηση που ανήκει και λειτουργεί από δύο ή περισσότερα μέλη της οικογένειας.
Πολλές οικογενειακές επιχειρήσεις (περίπου 1,2 εκατομμύρια στις ΗΠΑ) διευθύνονται από αντρόγυνο.
Οι περισσότερες οικογενειακές επιχειρήσεις είναι μικρές, αλλά ακόμη κι ορισμένες εταιρείες κολοσσοί είναι οικογενειακές.
Παραδείγματος χάρη, η οικογένεια Cathy κατέχει και λειτουργεί το Chick-fil-A για 70 χρόνια.
Οι οικογενειακές επιχειρήσεις υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια με τα αγροκτήματα να είναι ένα από τα πρώτα παραδείγματα.
Ξεκινώντας μια οικογενειακή επιχείρηση
Ανάλογα με τα δεδομένα σας, το να αποφασίσετε να ξεκινήσετε μια επιχείρηση με την οικογένειά σας μπορεί να είναι μια δύσκολη απόφαση.
Ως γονιός, μπορεί να ονειρευτείτε να δουλέψετε με τα παιδιά σας και να δημιουργήσετε μια κληρονομιά για τα εγγόνια σας.
Ωστόσο, αν είστε το παιδί της οικογένειας, μπορεί να είναι δύσκολο να ενταχθείτε στην οικογενειακή επιχείρηση, ειδικά αν δεν σας ενδιαφέρει ο κλάδος της.
Κι ανάλογα με την προσωπικότητά σας, μπορεί να σας αρέσει το γεγονός ότι η καριέρα σας, σας περιμένει ήδη ή μπορεί να θέλετε να χτίσετε κάτι καινούριο δικό σας.
Μια οικογενειακή επιχείρηση είναι τόσο λειτουργική όσο η οικογένεια που τη διευθύνει και πολλές οικογένειες είναι δυσλειτουργικές αυτές τις μέρες.
Λοιπόν, πώς μπορείτε να αποφύγετε τη μειωμένη λειτουργικότητα και να δημιουργήσετε ένα ισχυρό επιχειρηματικό κι οικογενειακό δέντρο;
Ας δούμε μερικές πολύτιμες συμβουλές από κάποιον που έχει προσωπική εμπειρία επί του θέματος:
12 tips για επιτυχημένο επιχειρείν…οικογενειακά
Ο ειδικός στα χρηματοοικονομικά, Ντέιβ Ράμσεϊ, CEO της Ramsey Solutions, ξεκίνησε την επιχείρησή του σε ένα τραπέζι στο σαλόνι του, αμέσως μετά την κήρυξη της πτώχευσης.
Όλον εκείνον τον καιρό δε σκέφτηκε καθόλου το ενδεχόμενο να τον διαδεχθούν τα παιδιά του και να αναλάβουν εκείνα τα ηνία της Ramsey Solutions.
Όμως, 30 χρόνια μετά και τα τρία ενήλικα παιδιά του εργάζονται για την εταιρεία του!
Κι όταν πρόκειται να εμπλακεί η οικογένεια, τότε υπάρχουν ένα ή δύο πράγματα που θα μπορούσαν να ωφελήσουν κι εσάς εάν είστε μέλος μιας οικογενειακής επιχείρησης.
Ακολουθούν, επομένως, οι 12 συμβουλές του Dave για να ξεκινήσετε μια επιχείρηση με την οικογένεια:
1. Επικοινωνήστε ανοιχτά και συχνά
Η ανοιχτή επικοινωνία είναι το κλειδί για μια επιτυχημένη οικογενειακή επιχείρηση, όπως και για πολλούς άλλους τομείς της ζωής σας.
Εντούτοις, η επικοινωνία για να είναι αποτελεσματική χρειάζεται να είναι αμφίδρομη.
Ας υποθέσουμε ότι το παιδί σας εργάζεται για εσάς όλη του τη ζωή θεωρώντας ότι θα αναλάβει την επιχείρηση μια μέρα.
Εν προκειμένω, πρέπει να συζητήσετε μαζί του για να βεβαιωθείτε ότι γνωρίζει τα σχέδιά σας.
Είτε επιθυμείτε να του το μεταβιβάσετε, είτε να το πουλήσετε είναι καλύτερα να γνωρίζει από τώρα.
Γενικότερα, το καλύτερο πράγμα που μπορείτε να κάνετε για την οικογένεια και την επιχείρησή σας είναι να είστε ανοιχτοί κι ειλικρινείς, όσο δύσκολο κι αν είναι.
Κάθε μέλος μιας εταιρείας πρέπει να επικοινωνήσει τα κίνητρα και τις προσδοκίες του για το μέλλον της, συμπεριλαμβανομένου του μέλλοντός του σε αυτήν.
Από εκεί και πέρα, πρέπει να δώσετε χώρο στα μέλη της οικογένειας να μιλήσουν ειλικρινά κι ανοιχτά για τον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης.
Όταν ο Dave σχημάτισε το Operating Board της Ramsey Solutions, φρόντισε τα παιδιά του να βρίσκονται στις συνεδριάσεις.
Στην αρχή, ήταν εκεί απλώς για να ακούσουν, να ενημερωθούν και να μάθουν, ενώ, πλέον, μιλούν για τη λειτουργία της επιχείρησης όπως κάθε μέλος του διοικητικού συμβουλίου.
2. Απομακρυνθείτε από συνεργασίες
Μπορεί να πιστεύετε για παράδειγμα, ότι το να ξεκινήσετε μια επιχείρηση περιποίησης γκαζόν με τον αδερφό σας είναι η δουλειά που πάντα θέλατε.
Ωστόσο, σκεφτείτε την επιχείρηση μακροπρόθεσμα.
Τι θα συμβεί αν τσακωθείτε και τα πράγματα μπερδευτούν ή τι γίνεται αν θέλει να αφήσει τον τεμπέλη ανιψιό του να αναλάβει το μέρος της επιχείρησής του όταν συνταξιοδοτηθεί;
Υπάρχουν τόσα πολλά που μπορούν να πάνε στραβά.
Σίγουρα, στην αρχή μπορεί όλα να είναι ρόδινα, αλλά το καλύτερο στοίχημα που έχετε όταν πρόκειται να κάνετε επιχειρήσεις με μέλη της οικογένειας είναι είτε να δουλέψουν για εσάς είτε το αντίστροφο.
Τότε, μπορείτε να συνεργαστείτε και να μοιραστείτε τα κέρδη, το οποίο αποτελεί ιδανικό σενάριο για αρμονική συνεργασία.
3. Θέστε ξεκάθαρα όρια
Ο καθορισμός σαφών ορίων μεταξύ της οικογενειακής ζωής και της επιχείρησής σας είναι εξαιρετικά σημαντικός.
Ειδικά αν θέλετε να διευθύνετε μια επιτυχημένη επιχείρηση και να έχετε, ταυτόχρονα, μια ευτυχισμένη οικογένεια.
Αν είστε στη δουλειά, κρατήστε τα οικογενειακά σας προβλήματα στο σπίτι κι αν είστε στο σπίτι, μη μιλάτε για δουλειά.
Δεν πρέπει να κάνετε τις ίδιες συζητήσεις στο τραπέζι του δείπνου που κάνετε στο τραπέζι της αίθουσας συνεδριάσεων.
Είναι απολύτως κατανοητό, μια επιχείρηση που σας ανήκει να τη νιώθετε αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής σας κι η όποια επιτυχία της είναι και δική σας.
Αλλά μην πέσετε στην παγίδα να αφήσετε την επιχείρησή σας να καταναλώνει κάθε ώρα της ζωής σας και των στιγμών σας με την οικογένειά σας.
4. Να έχετε ένα σχέδιο διαδοχής
Έχετε σκεφτεί τι θα συμβεί στην επιχείρηση όταν φύγετε ή συνταξιοδοτηθείτε ή ποιον θέλετε να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση όταν η επόμενη γενιά είναι έτοιμη να παραδώσει τα ηνία;
Εάν όχι, πρέπει να αρχίσετε να σκέφτεστε ένα σχέδιο διαδοχής και ποιος θα συνεχίσει την κληρονομιά σας στην επόμενη γενιά.
Ένα καλό σχέδιο διαδοχής είναι σταδιακό κι αυτό τι σημαίνει;
Αν θέλετε τα παιδιά σας να αναλάβουν την εταιρεία σας, εκπαιδεύστε τα, καθοδηγήστε τα και δώστε τους σταδιακά όλο και περισσότερες ευθύνες μέχρι να είναι έτοιμα να ηγηθούν.
Όταν έρθει η ώρα να περάσει η ηγεσία στα παιδιά σας, η μεταβίβαση μετά βίας θα γίνει αντιληπτή.
Κι όπως είπαμε νωρίτερα, βεβαιωθείτε ότι τα μέλη της οικογένειάς σας γνωρίζουν τις προθέσεις σας.
5. Καθορίστε ρόλους και περιγραφές θέσεων εργασίας
Μερικές φορές η διαχωριστική γραμμή μεταξύ οικογένειας κι επιχείρησης γίνεται πολύπλοκη.
Παρόλα αυτά, με σαφώς καθορισμένους ρόλους, γραπτές περιγραφές θέσεων εργασίας, ο διαχωρισμός γίνεται εφικτός.
Ακριβώς όπως θα κάνατε με οποιονδήποτε άλλο ρόλο, πρέπει να επεξεργαστείτε κάθε πιθανή λεπτομέρεια του ρόλου του μέλους της οικογένειάς σας, προτού ξεκινήσετε την επιχείρηση μαζί.
Σίγουρα, δε θα είναι όλα ξεκάθαρα, αλλά η αρχή ενός σχεδίου είναι καλύτερη από την απόλυτη έλλειψή του.
Εάν έχετε ένα σαφώς καθορισμένο πλάνο και γνωρίζετε ποιος θα κάνει τι, θα αφιερώσετε λιγότερο χρόνο ανησυχώντας για το ποιος θα πάρει το γωνιακό γραφείο και περισσότερο χρόνο στην εξυπηρέτηση των πελατών σας.
6. Λάβετε συχνές, εξωτερικές συμβουλές
Οι επιτυχημένες επιχειρήσεις αναζητούν συμβουλές από εξωτερικούς συμβούλους.
Ίσως χρειάζεστε βοήθεια για να δείτε τα τυφλά σας σημεία, να θέσετε στόχους ή να αντιμετωπίσετε δύσκολα ζητήματα σχέσεων.
Όποιο κι αν είναι το πρόβλημα, κάποιος άλλος το έχει ξαναπεράσει.
Οπότε, μάθετε από την εμπειρία τους για να μπορέσετε να αναπτυχθείτε και να φτάσετε στο επόμενο επίπεδο επιτυχίας.
7. Δημιουργήστε όραμα και κουλτούρα
Το να έχετε ένα όραμα για την εταιρεία σας και να εργάζεστε προς την επίτευξη στόχων θα σας βοηθήσει να διατηρήσετε την επιχείρησή σας προς τη σωστή κατεύθυνση.
Κανείς δε θέλει να δρα με γνώμονα την τύχη κι αυτό ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις, όχι μόνο για τις οικογενειακές.
Κι όταν επικοινωνήσετε αυτό το όραμα στους υπαλλήλους σας (οικογένεια ή όχι), θα έχετε κάτι στο οποίο μπορείτε όλοι να συσπειρωθείτε.
Η δημιουργία ενός οράματος, στο οποίο πιστεύετε εσείς κι η εταιρεία σας, θα σας βοηθήσει να καθορίσετε την εταιρική σας κουλτούρα.
Όταν εσείς κι η ομάδα σας βρίσκεστε σε μια αποστολή μαζί, η ομάδα σας θα αισθάνεται ότι είναι μέρος ενός ευρύτερου συνόλου, πέρα από τον εαυτό τους.
Να κάθεστε συχνά μαζί τους σε συναντήσεις προσωπικού ή εξόδους και δημιουργήστε έναν χώρο εργασίας για τον οποίο θα είστε όλοι περήφανοι.
Υπενθυμίστε τους γιατί η δουλειά της εταιρείας σας έχει σημασία κι αφιερώστε χρόνο για να μοιραστείτε ιστορίες σχετικά με τον αντίκτυπο που έχετε.
Βεβαιωθείτε, ακόμη, ότι καταλαβαίνουν ότι όλοι παίζουν ρόλο στη δημιουργία ενός χώρου εργασίας για τον οποίο μπορούν να είναι περήφανοι.
8. Να φέρεστε σε όλους δίκαια
Εάν έχετε προσλάβει τόσο μέλη της οικογένειας όσο και μη για να εργαστούν στην εταιρεία σας, συμπεριφερθείτε σε όλους δίκαια.
Εάν η κουλτούρα σας ευνοεί την οικογένεια, θα είναι αδύνατο για τα υπόποιπα μέλη της εταιρείας να νιώσουν σαν ομάδα κι αυτό θα σας εμποδίσει να σημειώσετε την πρόοδο που στοχεύετε.
Αντίθετα, δημιουργήστε μια εταιρική κουλτούρα που βασίζεται στον σεβασμό και τον επαγγελματισμό.
Μην αντιμετωπίζετε τα μέλη της ομάδας σαν παιδιά (ακόμα κι αν είναι παιδιά σας) και τα παιδιά σας πρέπει να σέβονται τη θέση σας ως ηγέτη.
Εξάλλου, οι περισσότεροι από εμάς δε θα μιλούσαμε στο αφεντικό μας με τον ίδιο τρόπο που θα μιλούσαμε στους γονείς μας στο σπίτι, έτσι δεν είναι;
Γενικά, διατηρήστε επαγγελματική στάση στη δουλειά και μη συγχέετε τον ρόλο του συγγενή με αυτόν του συναδέλφου.
9. “Φορέστε το επαγγελματικό καπέλο”
Θα είναι πιο εύκολο να θέσετε όρια και να διατηρήσετε τα πράγματα επαγγελματικά στη δουλειά, αν σκεφτείτε τον επαγγελματικό και τον οικογενειακό σας ρόλο ως καπέλα που φοράτε και βγάζετε.
Στη δουλειά, φοράτε το καπέλο «αρχηγού» ή το καπέλο «μέλους της ομάδας».
Στη δουλειά, τα παιδιά του Dave Ramsey τον αποκαλούν “Dave”, που είναι ένα σημάδι ότι η σχέση τους βρίσκεται σε επαγγελματική διάθεση.
Σκεφτείτε απλά ποιος θα σας πάρει στα σοβαρά αν αποκαλείτε τον CEO «μπαμπά» συνέχεια…
Μακριά από το γραφείο, τον αποκαλούν μπαμπά, εξάλλου όλοι πρέπει να βγάλουν τα επαγγελματικά τους καπέλα και να γίνουν οικογένεια όταν βρίσκονται στο σπίτι.
10. Βεβαιωθείτε ότι τα μέλη της οικογένειας αξίζουν τη θέση
Εάν ένας υποψήφιος για μια θέση είναι ο ανιψιός σας, βεβαιωθείτε ότι κάνει πραγματικά για τη δουλειά.
Μην τον αφήνετε να παραμυθιάζεται με το γεγονός ότι είναι ο αγαπημένος σας ανιψιός.
Δείξτε του ότι θα πρέπει να δουλέψει σκληρά για να αποδείξει ότι είναι ο ιδανικός για τη δουλειά.
Η αλήθεια είναι ότι τα άλλα μέλη της ομάδας θα κρίνουν πιο σκληρά τη δουλειά των μελών της οικογένειας.
Θα πρέπει να κάνουν το κάτι παραπάνω για να αποδείξουν ότι είναι ικανοί για τη δουλειά τους κι ότι δεν έχουν τη θέση τους μόνο λόγω του επώνυμού τους.
Ο γιος του Dave, Daniel Ramsey, έχει φορέσει όλα τα είδη καπέλων όλα αυτά τα χρόνια.
Πέρασε ένα καλοκαίρι ζωγραφίζοντας σκάλες και, μετά, είχε αρκετούς ρόλους πωλήσεων στην εταιρεία για να οικοδομήσει την εμπειρία του προτού ανέβει σε ηγετική θέση.
11. Βρείτε το κατάλληλο μέρος για τα μέλη της οικογένειας
Ο καθένας έχει διαφορετικές δεξιότητες και ταλέντα με μερικούς ανθρώπους να προτιμούν να είναι ηγέτες, ενώ άλλους να προτιμούν υποστηρικτικούς ρόλους.
Ακριβώς όπως θα κάνατε με οποιοδήποτε άλλο μέλος της ομάδας, πρέπει να βρείτε τον κατάλληλο ρόλο για το μέλος της οικογένειάς σας που να ταιριάζει με τις δεξιότητες και τα ταλέντα του.
Μην υποθέτετε ότι, παρόλο που είστε ένας σκληρός CEO, ο δημιουργικός γιος σας θα θέλει να μπει στα παπούτσια σας.
Και μερικές φορές, το σωστό μέρος για ένα μέλος της οικογένειας είναι σε άλλη εταιρεία.
Μην πιέζετε τα παιδιά σας (ή οποιονδήποτε συγγενή) να συμμετάσχουν στην οικογενειακή επιχείρηση, αλλά αφήστε τους να πάρουν τις δικές τους αποφάσεις.
12. Θυμηθείτε το “γιατί σας”
Για να εργαστείτε με την οικογένεια και να διευθύνετε μια επιχείρηση, πρέπει να θυμάστε γιατί το κάνετε εξαρχής.
Ειδικά όταν τα πράγματα γίνονται αγχωτικά, τα χρήματα λιγοστεύουν ή οι σχέσεις γίνονται τεταμένες.
- Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε μόνοι σας με τις επιχειρήσεις;
- Σας άρεσε η ιδέα να είστε το αφεντικό του εαυτού σας;
- Πάντα θέλατε να είστε επιχειρηματίας;
- Είναι σημαντικό για εσάς να δημιουργήσετε μια οικογενειακή κληρονομιά;
Μάθετε το γιατί σας και υπενθυμίστε το στον εαυτό σας σε δύσκολες στιγμές.
Και βεβαιωθείτε ότι τα μέλη της οικογένειάς σας γνωρίζουν το γιατί σας.
Βοηθήστε τους να βρουν τη θέση τους και να αποφασίσουν εάν τους αρέσει πραγματικά η επιχείρηση και μπορούν να δουν τον εαυτό τους να εργάζεται εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Αν ασχολούνται μόνο με την οικογενειακή επιχείρηση επειδή “έπρεπε”, αυτό δεν πρόκειται να τους πάει πολύ μακριά.
Συμπερασματικά, η οικογενειακή επιχείρηση έχει μερικές ιδιαιτερότητες ως προς την αμεροληψία και την ορθή επικοινωνία εντός του οργανισμού.
Εν τέλει, όμως, αποτελεί με τη σειρά της ένα νομικό πρόσωπο και με τη βοήθεια των ανωτέρω tips μπορείτε να χτίσετε ισχυρά θεμέλια όπως και να έχει.
